در اين فصل به ذكر نكات مهم ديگرى در مورد كمك كردن به ديگران مى پردازم و اميدوارم كه براى شما مفيد واقع شود:
1 . اگر فردى به شما مراجعه كرد و از شما كمك خواست و شما قدرت آن را نداشتيد كه او را كمك كنيد و واقعاً به هيچ وجه ممكن نبود قدمى براى او برداريد، پس در قلب خويش آرزو كنيد كه اى كاش مى توانستيد كارى براى او بكنيد.
خداوند متعال اين خواسته قلبى شما را مى بيند كه دوست داشتيد براى برادر مؤمن خود كارى انجام دهيد و به خاطر همين آرزوى قلبى، در روز قيامت رحمت خود را بر شما نازل مى كند.[29]
2 . دقّت نماييد كه منظور از كمك كردن به مردم فقط كمك هاى مادّى نيست، چه بسا افرادى در جامعه هستند كه نياز به كمك هاى روحى دارند.
حتماً برايتان پيش آمده است كه كسى نزد شما بيايد و در شرايط روحى بدى باشد و شما با او به گفتگو پرداخته، با روى خوش از او استقبال كرده باشيد و گاهى با گفتن حكاياتى شيرين، لبخندى به لب هاى او نشانده باشيد.
بدانيد بعضى مواقع با يك لبخند شيرين، بهترين كمك را به ديگران مى كنيد.
باور كنيد كه همان كلامى كه بر زبان شما جارى مى شود و باعث شادمانى مؤمنى مى گردد، دريايى از رحمت خدا را به سوى شما جذب مى كند و شما را در سايه مهربانى خدا قرار مى دهد.[30]
3 . چقدر خوب است سعى كنى در اين دو سه روز زندگى دنيا براى خود رسالتى قرار دهى و آن رسالت اين باشد كه همواره تلاش كنى تا شادى و سرور را تقديم دوستان خدا بنمايى.
هر كجا كه دوستان خدا را يافتى با سخن خويش، با فكر خويش، با ثروت خويش باعث شادمانى آنها بشوى!
در عوض روز قيامت كه مى شود خداوند متعال دستور مى دهد تا تو را اين گونه ندا دهند: "هر آرزويى كه دارى بگو تا خداوند برآورده كند، چرا كه تو در دنيا دل دوستان خدا را شاد مى نمودى".[31]
4 . بهشت هشت در دارد، يك در مخصوص پيامبران الهى مى باشد، يك در هم مخصوص شهدا و بندگان صالح خدا مى باشد.[32]
امّا يك در ديگر هست كه مخصوص افرادى است كه در دنيا كار خير انجام داده اند.
اين در را به "در نيكوكارى" نام نهاده اند!
فقط كسانى مى توانند از اين در وارد بهشت شوند كه در دنيا جهت رفع گرفتارى مردم تلاش كرده باشند و همواره به فكر مردم بوده، با كمك كردن به آنها اسباب خوشحالى آنها را فراهم كرده باشند.[33]
براى همين امام صادق(عليه السلام) به شيعيان خود دستور مى دهد تا با يكديگر مهربان باشند و در كارهاى خير به يارى يكديگر بشتابند تا بتوانند از اين در وارد بهشت شوند.
5 . گاه پيش مى آيد كه ما براى كمك به فردى اقدام مى كنيم و نهايت سعى و تلاش خود را انجام مى دهيم ولى همه اين تلاش ها بى نتيجه مى ماند و مشكل آن بنده خدايى كه به ما مراجعه كرده بود حل نمى شود، حال سؤال اين است كه آيا خداوند آن ثواب هايى كه براى كمك كردن به ديگران در نظر گرفته است (مثل ثواب ده حج) را به ما مى دهد؟
امام صادق(عليه السلام) در سخن خود، وعده داده است كه خداوند تمام آن ثواب ها را به ما مى دهد، حتّى در صورتى كه مشكلِ فرد مراجعه كننده حل نشود، زيرا خداوند به سعى و تلاش پاداش مى دهد و به نتيجه تلاش ما كار ندارد، مهم اين است كه ما براى كمك به ديگران اقدامى كرده باشيم.[34]
6 . هرگاه مؤمنى به سراغ شما آمد و از شما تقاضاى كمك كرد، بدانيد كه در واقع رحمت خدا به سوى شما رو كرده است و اگر به آن مؤمن كمك كنيد، در واقع آن رحمت خدا را قبول كرده ايد و اگر خداى ناكرده تقاضاى آن مؤمن را (با توانايى انجام دادن آن) رد كرديد در واقع رحمت خداوند را از خود دور كرده ايد![35]
7 . از رسول خدا(صلى الله عليه وآله وسلم) سؤال شد كه بهترين اعمال نزد خدا چه مى باشد؟
پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم) در جواب فرمود: "بهترين اعمال نزد خدا، تلاش براى شاد نمودنِ دل مردم مسلمان است".
سپس از آن حضرت سؤال كردند كه چگونه دل مسلمانى را شاد كنيم؟
آن حضرت فرمودند: "اگر گرسنه است، او را سير نماييد; اگر غم و غصّه به دل دارد، غم و غصّه اش را برطرف كنيد; اگر قرض دارد، قرض او را ادا كنيد".[36]
چه زيبا پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم) به نيازهاى جسمى و روحى هر فرد اشاره كرده اند پس باور كنيم كه رفع اين نيازها از ديگران كه منجر به شادى دل آنها مى شود، بهترين كارى است كه خدا از ما مى خواهد.
8 . معمولا تا كلمه صدقه را مى شنويم، فوراً به ياد صندوق صدقات مى افتيم كه در منزلِ خيلى از ما موجود مى باشد و ما سعى مى كنيم پولى را به عنوان صدقه داخل آن بيندازيم.
امّا من در اينجا مى خواهم شما را با صدقه ديگرى آشنا كنم كه كمتر به آن توجّه كرده ايد.
اسلام همان طور كه كمك به فقرا را به عنوان صدقه مورد تأكيد قرار مى دهد، لبخند را هم به عنوان نوع ديگرى از صدقه مطرح مى كند.
رسول خدا(صلى الله عليه وآله وسلم) فرمودند: "اگر به روى ديگران تبسّم بزنى، اين كار صدقه حساب مى شود".[37]
اين مكتب، بسى مايه سعادت و افتخار است; مكتبى كه لبخند را به عنوان صدقه معرّفى مى كند، صدقه اى كه باعث زياد شدن عمر تو مى شود و گناهان تو را مى بخشد.
خداوند به حضرت داوود(عليه السلام) وحى كرد: مى خواهم عملى را به تو ياد بدهم كه اگر بندگان من آن را انجام دهند، آنها را وارد بهشت مى كنم.
حضرت داوود(عليه السلام) رو به خداى متعال كرد و عرضه داشت: بار خدايا! آن عمل نيكو چيست؟
جوابى كه آمد اين بود: آن عمل اين است كه باعث شادمانى مؤمنى بشوى و قلب او را شاد سازى.
آرى، شاد كردن دل مؤمن، همان كارى است كه خداوند بهشت را در مقابل آن كار مى دهد.[38]
9 . ما بايد حواسمان بسيار جمع باشد اگر مؤمنى از ما تقاضاى كمك كرد و ما توان كمك كردن به او را داشتيم و او را يارى نكرديم بايد بدانيم كه خير و بركت را از زندگى خود برده ايم و به جاى آن خوارى و ذلّت را خريدارى كرده ايم.[39]
10 . يك روز امام صادق(عليه السلام) به عدّه اى از ياران خود فرمود: شما چقدر آسان مى توانيد به همه خيرها، دسترسى پيدا كنيد.
يكى از ياران امام(عليه السلام) از آن حضرت سؤال كرد: قربانت شوم، چگونه مى توانيم به آسانى به همه خيرها برسيم؟
امام(عليه السلام) فرمودند: شما با شاد نمودن شيعيانِ ما مى توانيد باعث شادى ما شويد و در آن هنگام است كه شما به همه خوبى ها دست پيدا كرده ايد.[40]
11 . باور كنيم كه وقتى يك مؤمنى را خوشحال مى كنيم، پيامبر بيش از خوشحالى آن مؤمن، خوشحال مى شود.[41]