اينجا بغداد است، دوازده روز از روز غدير مى گذرد. ماه "محرّم" فرا رسيده، ماهى كه سراسر غم و اندوه است و بايد لباس سياه بر تن كرد و بر مظلوميّت امام حسين(عليه السلام)اشك ريخت.
شيعيان بغداد تصميم مى گيرند تا در روز عاشورا، "دسته عزادارى" راه بياندازند و به خيابان بيايند و به سر و سينه بزنند، اين اوّلين بار است كه هيأت عزادارى، شكل مى گيرد، تا امروز به شيعيان اجازه نمى دادند اين گونه مراسم عزادارى برپا كنند، وقتى "هيأت" بيرون بيايد و مردم با لباس سياه در خيابان ها عزادارى كنند، عاشورا زنده مى شود و جلوه آن در جامعه بيشتر مى شود.

* * *

روز عاشورا كه مى شود بازارهاى بغداد براى سوگوارى بسته مى شود، پرده هاى سياه در شهر نصب مى شود، شيعيان (زن و مرد) در حالى كه لباس مشكى به تن كرده اند به خيابان ها مى آيند، نوحه خوانان نوحه مى خوانند و مردم بر سر و صورت مى زنند و بر مظلوميّت امام حسين(عليه السلام)اشك مى ريزند و عزادارى مى كنند، خيلى ها آب نمى نوشند و به ياد تشنگى امام حسين(عليه السلام)، تشنگى را تجربه مى كنند.
در شهر شورى بر پا مى شود، دشمنان با اين كار مخالف هستند، جمعى از آنان دردسر براى عزاداران درست مى كنند، ولى شيعيان دست از عزادارى برنمى دارند و نمى گذارند "دسته عزادارى" تعطيل بشود. اين اولين بار است كه در بغداد، اين مراسم برگزار مى شود.
وقتى اهل سنّت اين مراسم را مى بينند مى پرسند: "امروز چه خبر است؟ چرا اين مردم، اين گونه اشك مى ريزند و بر سر و سينه مى زنند؟"، اين سؤال همان چيزى است كه شيعيان مى خواستند در ذهن ها به وجود آيد! به راستى امروز چه خبر است؟
هر كس اين سؤال به ذهنش برسد، به دنبال پاسخش خواهد بود و به عاشورا و مظلوميّت امام حسين(عليه السلام)خواهد رسيد و مهم ترين گام را به سوى حقيقت برخواهد داشت، رسيدن به حقيقت با همين سؤال، شروع مى شود، رسيدن به سؤالِ خوب، راه نجات و رستگارى است. هيأت هاى عزادارى اين سؤال را در ذهن برمى انگيزند و مخاطب خود را به چالش مى كشند تا فكر كند و سؤال بپرسد، آرى، مراسم عزادارى چيزى است كه انديشه "استاد غزالى" را به تباهى مى كشاند!

* * *

"استاد غزالى!"
شايد نام او را شنيده باشى! همان كسى كه سنّى ها او را "امام غزالى" مى خوانند و او را "سرآمدِ عارفان" مى دانند، اين سخن از اوست: "اگر كسى جريان كربلا و كشته شدن حسين را براى مردم بگويد، كار حرامى انجام داده است. شما بايد از اين كار حرام دورى كنيد. شما مواظب زبان خود باشيد، اين زبان شما بايد ذكر خدا بگويد، نه اين كه به گناه و كار حرام مشغول باشد!".
آرى، استاد غزالى سعى مى كند تا حقيقت را پنهان سازد، در نظام فكرى او، نقل تاريخ، گناه است زيرا باعث كشف حقيقت مى شود!
من مى دانم كه استاد غزالى اين سخن را در قرن پنجم مى گويد و ما اكنون (در اين سفر تاريخى) در قرن چهارم هستيم، ولى سخن غزالى برگرفته از تفكّرى است كه اهل سنّت دارند، اين سخن ريشه در سياستى دارد كه سال ها در ميان اهل سنّت رواج داشته است، اكنون شيعيان بغداد به ميدان آمده اند تا با اين تفكر مبارزه كنند، "هيأت عزادارى" يك صحنه جنگِ نرم است، نبايد از اثر آن غافل باشى.
امروز شيعيان به ميدان آمده اند زيرا حديثى مهم از امام باقر(عليه السلام)شنيده اند، آن حضرت، يك روز به يارانش رو كرد و فرمود: "عدّه اى هستند كه از ستم هايى كه دشمنان بر ما روا داشته اند، بى خبرند، چنين افرادى، شريكِ دشمنان ما هستند".
اين حديث مرا به پيمودن راه شيعيان بغداد فرا مى خواند، من نبايد نسبت به عاشورا و غدير، بى توجّه باشم، چرا كه اگر بى توجّهى كردم، راه را گم مى كنم و شريكِ دشمن به حساب مى آيم، عاشورا و غدير، دو حكايت از گذشته نيست، بلكه حكايتِ زندگى امروز است! اگر من آن دو حادثه را ندانم، در زمين دشمن، بازى مى كنم، با ندانستن، به دشمن كمك مى كنم و به راحتى فريب دسيسه هاى آنان را مى خورم و به بيراهه مى روم!
آرى، حقيقت دين چيزى جز "تولّى" و "تبرّى" نيست، تولّى يعنى با دوستان خدا دوست بودن! تبرّى يعنى با دشمنان خدا دشمن بودن! اين سخن امام باقر(عليه السلام) است: "دين چيزى غير از محبّت ما و دشمنى با دشمنان نيست".
اين سخن را نبايد از ياد برد: همان قدر كه تولّى مهم است، تبرّى هم مهم است، بيزارى از دشمنان اهل بيت(عليهم السلام)باعث مى شود انسان گرفتار راهزن ها نشود، براى همين است كه اهل بيت(عليهم السلام) به "تبرّى" تأكيد زياد كرده اند.
يكى از شيعيان نزد امام صادق(عليه السلام) آمد و گفت: يكى از آشنايان من، حضرت على(عليه السلام) را دوست دارد، امّا از دشمنان او، بيزارى نمى جويد. امام صادق(عليه السلام)فرمود: "چنين شخصى دشمن ماست، پشت سر چنين شخصى، نماز نخوان زيرا او شايستگى امام جماعت شدن را ندارد".

* * *

حتماً نام "سَقيفه" را شنيده اى، سقيفه، باغى در كنار مدينه بود، آنجا سايبانى داشت، فتنه گران بعد از اين كه از شهادت پيامبر با خبر شدند در آنجا جمع شدند و با ابوبكر بيعت كردند. وقتى "عاشورا" زنده شود، نفرت از "سَقيفه" در دل ها جاى مى گيرد، براى همين است كه دشمنان با زنده كردن عاشورا، مخالف هستند، آنان تلاش مى كنند تا عاشورا از ياد برود تا كسى از "سَقيفه" نفرت پيدا نكند.
اكنون مى خواهم شعرى را كه يكى از علماى شيعه سروده است برايت بازگو كنم، او وقتى به ياد آن افتاد كه در كربلا، آن قوم ستمگر، به گلوى شيرخواره امام حسين(عليه السلام)تير زدند، دلش سوخت و چنين سرود:

* * *

* * *

"آيا حرمله به گلوى على اصغر(عليه السلام) تير زد؟ نه. تير را كسى به سوى او رها كرد كه زمينه ساز ظلم و ستم بود، تيرى كه گلوى او را بريد از طرف سقيفه آمد، تير از كمانى رها شد كه دست خليفه بود".
آرى، سقيفه، آغازگر ظلم و ستمى است كه بر اهل بيت(عليهم السلام) روا شد، همه ظلم ها از آنجا آغاز شد، اگر در مدينه، درِ خانه فاطمه(عليها السلام) را آتش نمى زدند، اگر آن روز دختر پيامبر را با تازيانه نمى زدند، كسى جرأت نمى كرد در كربلا، تير به گلوى على اصغر(عليه السلام) بزند...

* * *

خدا را شكر كه مراسم روز عاشورا برگزار شد! براى اوّلين بار شيعيان، هيأت هاى عزادارى را در بغداد راه انداختند، بغداد، "قطب جهان اسلام" است، اين خبر به گوش همه مسلمانان مى رسد، حتماً مى دانى كه قسمتى از بازار بغداد، مخصوصِ اهل "چين" است، همه مغازه داران آن قسمت از كشور چين هستند، امروز بغداد، قطب تجارت جهان است، (بازرگانان از چين در شرق تا فرانسه در غرب به بغداد رفت و آمد دارند). اين نشان مى دهد كه تاجران از سراسر دنيا به بغداد رفت و آمد دارند، روز عاشورا كه بازار تعطيل شد، آنها از خود پرسيدند: "چه خبر شده است؟"، آنها آن جمعيّت عزادار را ديدند و اين بزرگ ترين كار فرهنگى بود كه پيامش به همه خواهد رسيد.