در اين كتاب در مورد دست دادن و اثرات آن از ديدگاه اسلام سخن گفتيم و بى مناسبت نيست كه در اينجا اشاره كوتاهى به راه هاى ديگرى كه اسلام براى ابراز محبّت پيشنهاد مى كند، داشته باشيم:
البتّه اين بحث، فرصت مناسبى مى خواهد و ما در اينجا به بيان شش راه كه در آموزه هاى دينى ما به عنوان نشان دهنده عواطف مثبت معرّفى شده اند مى پردازيم:
1 - گشاده رويى و لبخند زدن
اگر شما خواهان آن هستيد كه تأثيرى عميق بر اطرافيان خود بگذاريد سعى كنيد همواره لبخند به لب داشته باشيد چرا كه در اين صورت به طرف مقابل خود اين معنى را مى رسانيد كه دوستت دارم و از ديدار تو خوشحالم.
بى جهت نيست كه امام صادق(عليه السلام)، لبخند زدن را در هنگام ديدار برادر دينى، به عنوان حسنه و كار نيك معرّفى مى كند.[55]
و جالب است كه حضرت على(عليه السلام) لبخند زدن را موجب انس و محبّت بين دوستان مى داند.[56]
2 - سلام كردن
سلام نوعى اعلام محبّت، دوستى و اظهار مهر و آشتى است كه در ابتداى گفتگو صورت مى گيرد و معمولاً همراه با حالات عاطفى خوشايندى همراه مى باشد.
از پيامبر سؤال شد كدام عمل باعث رفتن به بهشت مى شود. پيامبر در جواب فرمودند: "سلام كردن".[57]
حضرت على(عليه السلام) سلام كردن را موجب هفتاد حسنه و نيكى معرّفى مى كند.
3 - اعلام دوستى و محبّت
اگر شما به دوست خود بگوييد: "دوستت دارم" و با كلام و سخن عواطف مثبت خود را نسبت به او بروز دهيد همين كار باعث مى شود كه احساس محبّت او نيز نسبت به شما برانگيخته شود.
امام صادق(عليه السلام) مى فرمايند: "اگر كسى را دوست داشتيد، او را به اين دوستى آگاه سازيد كه همين كار، باعث مى شود دوستى ميان شما پايدارتر گردد".[58]
4 - هديه دادن
هديه، سمبل عاطفه و محبّت است و موجب افزايش محبّت افراد جامعه نسبت به يكديگر مى شود، حتماً براى شما پيش آمده است وقتى كه دوست شما به شما هديه اى مى دهد، چقدر محبّت شما به آن دوست زيادتر مى شود.
پيامبر مى فرمايند: "به يكديگر هديه بدهيد زيرا هديه دادن باعث مى شود محبّت و دوستى افزايش پيدا كند".[59]
5 - پرسيدن از نام
شايد به اين نكته توجّه كرده باشيد كه ما انسان ها به نام خود علاقه ويژه اى داريم و به همين جهت است كه پرسيدن نام و نشان مخاطب و به زبان آوردن آن، احساس خوشايندى را در او ايجاد مى كند و موجب مى شود تا دوستى ها استحكام پيدا كند.
پيامبر مى فرمايند: "هرگاه يكى از شما با ديگرى دوست شد، نام، نام پدر و قبيله او را بپرسد و از منزلش خبر بگيرد، زيرا اين كار از حقوق واجب دوستى است و باعث صفاى برادرى مى شود".[60]
6 - احترام گذاشتن
اوّلين قدم در راه جلب كردن محبّت ديگران، رعايت ادب واحترام به آنان مى باشد.
امام كاظم(عليه السلام) مى فرمايند: "احترام ميان خود و برادرت را از بين مبر و از آن چيزى باقى بگذار، زيرا از ميان رفتن آن باعث از بين رفتن حيا مى شود".[61]