اضطراب اين كلمه شش حرفى در زندگى امروزى زياد از آن استفاده مى شود و ما هنگامى كه اين واژه را به كار مى بريم، مى خواهيم تا ناراحتى هاى خود را كه ناشى از كنش هاى ناهجار است بيان كنيم.
وقتى كه ما مى گوييم: "من واقعاً احساس اضطراب مى كنم" در واقع احساس مبهم، ناراحتى خود را بيان مى كنيم.
در موقع اضطراب تغييراتى در بدن پديد مى آيد: گردش خون در مغز زياد مى گردد، ضربان قلب افزايش مى يابد و باعث افزايش گردش خون در عضلات مى شود، خون از معده و روده ها و پوست تخليه مى شود و به همين علّت است كه موقع اضطراب شما مى بينيد كه دست و پاى شما به سردى مى گرايد.
خوب است به اين نكته اشاره كنم كه اضطراب، علامت و نشانه هاى جسمانى و روانى بسيارى دارد كه به مهم ترين آن اشاره مى كنم:
علامت هاى جسمانى: فقدان اشتها، سوء هاضمه ، سوزش دهانه معده، يبوست يا اسهال، بى خوابى، احساس خستگى مدام، تمايل به عرق كردن بدون علّت خاص، انقباض عضلانى، سر درد، فشار خون بالا، بى قرارى و به خود پيچيدن، افزايش حساسيت به سر و صدا...
علامت هاى ذهنى: كاهش يا عدم تمركز، فراموش، ناتوانى از به دست آوردن اطّلاعات، ترديد در تصميم گيرى، از هم گسستگى افكار، توجّه بيش از اندازه به جزئيات...
علامت هاى روانى: بد اخلاقى با مردم، احساس ناتوانى و بى علاقگى به زندگى، از دست دادن لذّت زندگى، احساس فراموشى، هراس از آينده و گوشه نشينى...[62]
به هر حال امروزه افراد زيادى را مشاهده مى كنيم كه شادابى و نشاط زندگى خويش را به علّت اثرات اضطراب از دست داده اند و در سال هاى اخير، قسمتى از بودجه بهداشتى كشورها براى رفع آسيب هاى مذكور هزينه مى شود.
پژوهش هاى اخير نشان مى دهد كه ارتباطى بين رفتارهاى ناشى از اضطراب و بروز سرطان و بيمارى هاى قلبى وجود دارد.[63]
از طرف ديگر محقّقان دريافته اند كه اختلال در سلامت روانى با اضطراب ارتباط مستقيم دارد و در صورت تداوم اضطراب، مشكلات روانى براى افراد جامعه پيش مى آيد.
در تحقيقى كه بر روى بيماران بيمارستان هاى "واشنگتن" انجام شد، مشخّص شد كه علّت بيشتر مراجعه به اين مراكز درمانى، همان بيمارى هاى ناشى از اضطراب است.[64]
همين طور ساعات طولانى كار (كه لازمه بعضى از مشاغل است) باعث بروز اضطراب مى شود و مطالعات نشان مى دهد كه كار كردن شيفتى، يكى از شايع ترين علل اضطراب مى باشد.
با توجّه به مطالب بالا، درمان اضطراب بسيار مهم مى باشد و دانشمندان براى درمان اضطراب روش هاى مختلفى را بيان كرده اند و ما در اين كتاب، راه و روش "دست دادن" را به عنوان يكى از راه هاى درمان اضطراب معرّفى مى كنيم.
در اينجا به بيان سه روش ديگر درمان مى پردازيم:
1 - تنفس عميق: هنگام بروز اضطراب، يك آشفتگى در تنفس ما به وجود مى آيد و تنفس ما نامنظّم و كم عمق مى شود و به طور كلى ما هنگام اضطراب تمايل داريم تا نفس خود را نگه داريم.
اين نگه داشتن نفس در هنگام اضطراب باعث مى شود تا اكسيژن كافى به مغز ما نرسد و در نتيجه دچار عوارضى مانند عدم تمركز، سرگيجه، بى قرارى و دلشوره مى شويم.
براى درمان اضطراب توصيّه مى گردد كه شما در هنگام بروز اضطراب، به تكرار، عضلات شكم را كاملاً منقبض و فشرده كرده و بعد از مدّت كوتاهى دوباره عضلات شكم را شل و منبسط كنيد و به اين صورت نفس بكشيد.
2 - استراحت جسمانى: واكنش هاى اضطراب معمولاً در كمتر از يك ثانيه در سيستم عصبى ما بروز مى كند، امّا براى برقرارى تعادل در بدن، به زمان بسيار طولانى ترى نياز است به همين دليل شما مى توانيد با استراحت بدن اين فرايند بهبود را سرعت ببخشيد.
اين شيوه درمان اضطراب توصيّه مى كند كه شما در صورت امكان براى مدّت كوتاهى محل كار خود را ترك و به يك پياده روى آرام بپردازيد يا اين كه در جايى دراز كشيده چشمان خود را ببنديد و عضلات بدن خود را شل و منبسط كنيد.
3 - استراحت ذهنى: استراحت دادن بدن يك چيز است و استراحت دادن ذهن چيز ديگر، شما بايد هنگام استراحت جسمانى به ذهن خود نيز استراحت بدهيد.
براى همين ذهن خود را متوجّه افكار مثبت و سازنده كنيد و يا اين كه از تصوير سازى ذهنى استفاده كنيد.
براى مثال يكى از خاطرات زيبا و جالب زندگى خود را به ياد آورد و به جزئيات آن فكر كنيد و تمامى تصاوير زيباى آن خاطره در ذهن خود زنده كنيد.[65]
بعد از اين كه با سه روش رفع اضطراب آشنا شديد وقت آن است كه روش پيشنهادى خود را در زمينه درمان اضطراب بيان كنيم:
همه مى دانيم كه شناخت بيمارى ها و پى بردن به علّت و درمان آن از دير باز ذهن آدمى را به خود مشغول داشته است.
روشى كه امروزه بين ما براى درمان دردها و بيمارى ها متداول است مصرف داروهاى گياهى و شيميايى است كه به حق در بسيارى از موارد مؤثر نيز مى باشد.
نكته اى كه نبايد مورد غفلت واقع شود اين است كه داروهاى خوراكى اغلب حساسيت زا بوده و مصرف دراز مدّت آن بر روى كليه ها و كبد و ساير اندام هاى داخلى اثر نامطلوبى مى گذارد.
دكتر "بيرگيت باوئر" در كتاب خود به نام "با موفقيّت درمان كنيد" سعى مى كند (با الهام از طبّ سنّتى خاور دور به خصوص طبّ سوزنى كشور كره، به معرّفى اثرات شفا بخش فشار درمانى مى پردازد و اين كتاب به كوشش ORF(سازمان راديو و تلويزيون اتريش) انتشار يافته است.
محور اصلى اين كتاب معرّفى نقاطى در مورد دست هاى ما است كه مى توانيم با وارد كردن فشار بر آن نقاط ،به درمان بيمارى هاى خود كمك كنيم.
هدف من از آوردن بخش هايى كوتاه از آن كتاب، اين است كه تا به دستورات امامان معصوم(عليهم السلام) (در مورد فشار دادن دست يكديگر هنگام دست دادن) از زاويه ديگر نگاه كنيم و به اين نتيجه برسيم كه اگر دست دادن همراه با صفا و صميميّت باشد نه تنها باعث طراوات جسم مى شود بلكه مى تواند ما را به آرامش و درمان اضطراب روحى نزديك كند.
با فشار دادن دست يكديگر و مخصوصاً اگر به صورت گره اى باشد، به نقاط حساسِ دست هر دو نفر، فشار وارد مى شود و اثرات بسيار مطلوبى را در روح و جسم ما به جاى مى گذارد.
اكنون قسمت هايى از كتاب "با موفقيّت درمان كنيد" را برايتان نقل مى كنم:
بهتر است به دستهاى خود نگاهى عميق بكنيد چرا كه در آن ها راز بزرگى نهفته است، دست هاى ما به مانند منطقه واكنشى مهمّى هستند كه تمامى بدن در آن ها انعكاس مى يابند. دست هاى ما، ناحيه بسيار حساسى است كه در واقع پايانه عصب هاى بسيارى است.
اگر كف دستهايتان را به يكديگر بماليد در واقع كارى براى بهتر شدن توان تمركزتان انجام داده ايد.
براى اين كه همواره شاداب باشيد لازم است چند كار را روزانه انجام دهيد...يكى از آن كارها اين است كه با كف يكى از دست ها پشت دست ديگر را بماليد.
آيا از بى علاقگى در كار خود رنج مى بريد؟ آيا از خستگى رنج مى بريد؟ آيا خواب كافى نداريد؟ آيا ضعف قواى تمركز داريد؟
لطفا از روش بازرگانان چينى استفاده كنيد.
بازرگانان چينى، از صدها سال قبل براى حفظ آرامش و رسيدن به تمركز فكر و پرهيز از اضطراب، راهى را مى شناختند، آنان گردوهايى را بين انگشتان دستشان به گردش در مى آوردند، اين فشار درمانى در ناحيه انگشتان دست نه تنها باعث مى شود كه خون در انگشتان به حركت در آيد بلكه خون در تمام بدن به حركت مى افتد و اثر آن در مغز سريع تر مى باشد.
كف دست هايتان را به هم بچسبانيد و انگشت ها را در هم قلاب كنيد... شما در اين حالت، در راه صحيح از ميان بردن اضطراب هستيد.[66]
اين نكته را من اضافه كنم كه با دست دادن گره اى كه مورد تأكيد امامان معصوم(عليهم السلام) است، همين حالت قلاب شدن انگشتان صورت مى پذيرد و به بهترين صورت، اضطراب و نگرانى ما درمان مى شود و تمركز ما نيز بهتر و بهتر مى شود.
پيش از اين گفتيم كه يكى از علائم اضطراب اين است كه فرد قادر به تمركز فكر نيست و براى همين نمى تواند از قواى فكرى خود به نحو احسن بهره بردارى كند، امّا با استفاده از اين روش مى توانيم با تمركز بهتر از مشكل خويش رهايى يابيم.
اميدوارم با خواندن اين مطالب، آگاهى شما به اثرات روانى، فشار درمانى در ناحيه دست زيادتر شده باشد.
آيا موافق هستيد مطالبى را در مورد درمان بعضى از بيمارى ها با "فشار درمانى در ناحيه دست" برايتان بگويم:
دكتر "بيرگيت باوئر" در ادامه كتاب خود چنين مى نويسد:
دل دردهاى معمولى را از طريق ماساژ انگشت كوچك دست درمان كنيد.
دردهاى ناحيه پشت را با ماساژ انگشت شست درمان كنيد.
براى درمان قولنج معده اى، نقطه وسط كف دست را فشار دهيد.
براى درمان قولنج كليوى، زير ناخن انگشت كوچك را فشار دهيد.
براى درمان اختلال در گردش خون و پايين آمدن فشار خون سر انگشت وسطى (از طرف داخل) را فشار دهيد.
براى درمان كم اشتهايى سرِ تمامى انگشتان و هم چنين كف دست را فشار دهيد.
براى رفع يبوست وسط كف دست را ماساژ دهيد.[67]
و به راستى كه همين عملِ كوچك دست دادن، چه اثرات بزرگ و شگرفى دارد! هم باعث رشد و كمال معنوى مى گردد و هم ما را به اوجِ ملكوت مى رساند، جسم ما را شفا داده، روان ما را از نشاط و شادابى برخوردار مى نمايد و اضطراب ما را درمان مى كند.
اينجا است كه ما متوجّه مى شويم چرا امامان معصوم(عليهم السلام) اين همه تأكيد داشتند كه ما زياد به يكديگر دست بدهيم چون در اين صورت است كه نقاط مهمّى از دست ما مورد فشار واقع مى شود و در نتيجه احساس نشاط و شادى تمام وجود ما را در بر مى گيرد.