حقيقت دين در چيست؟
برخى گفتند: "حقيقت دين، عبادت و پرستش خداست، اگر كسى خدا را بپرستد، به سعادت مى رسد."
من به اين پاسخ، فكر كردم، اگر با عبادت خدا مى توان به سعادت دست يافت، پس چرا فرجام شيطان اين گونه شد؟
شيطان سال ها خدا را عبادت كرده بود، او دو ركعت نماز خواند كه چهار هزار سال طول كشيد.[13]
پس چرا اين عبادت، سبب رستگارى او نشد؟
او "عبادت" داشت; امّا "بندگى" نداشت، حقيقت دين، همان بندگى است!
اگر من هزاران سال، خدا را عبادت كنم، معلوم نيست به "بندگى" برسم!
من بايد از "بندگى" شروع كنم.
اگر من بخواهم بندگى كنم بايد به سه چيز توجّه داشته باشم:
1. عمل با اخلاص،
2. پيروى از شريعت،
3. درك اهميّت (اولويّت سنجى).

* * *

* عمل با اخلاص:
وقتى كارى را انجام مى دهم بايد نيّت من، تنها رضايت خدا باشد نه ريا و خودنمايى.
اگر نماز مى خوانم يا به فقيرى كمك مى كنم، بايد فقط خشنودى خدا را در نظر بگيرم و قصد من رياكارى نباشد. كسى كه كارى را براى ريا انجام مى دهد، از رحمت خدا دور مى شود.
* پيروى از شريعت:
شريعت همان احكامى است كه خدا بر پيامبر نازل كرده است. اگر من مى خواهم خدا را از خود راضى كنم و بندگى او را انجام بدهم، بايد راه و رسم آن را از دين فراگيرم; چگونه نماز بخوانم، چگونه دعا كنم، چگونه با مردم رفتار كنم و... همه اين ها را دين براى من بيان كرده است و من بايد به احكام دين عمل كنم.
* درك اهميّت:
گاه پيش مى آيد كه من بين دو راهى مى مانم; دو كار خوب در مقابل من است، من آن دو كار را براى خدا مى خواهم انجام بدهم و هر دو كار هم در دين سفارش شده است، در اينجا بايد كارى را كه مهم تر است و اهميّت بيشترى دارد، انجام دهم.
كسى كه پزشك ماهرى است و مى تواند شاگردان خوبى تربيت كند و صدها نفر مثل خود را آموزش بدهد، اگر به مطب برود و بيماران را درمان كند، كار او، عبادت هست; امّا اين عبادت او، روحِ بندگى ندارد، او بايد به دانشگاه برود و وقت خود را صرف تربيت شاگردان كند.

* * *

وقتى نيّت خود را خالص نمودم، از ريا دورى كردم و با توجّه به احكام دين، راه رسيدن به خدا را تشخيص دادم، بايد به اهميّت كارى كه انجام مى دهم توجّه كنم، آن وقت است كه "بندگى" كرده ام و به حقيقت دين رسيده ام. حقيقت دين، چيزى جز بندگى نيست.