كسى كه مى خواهد به سوى كمال برود بايد هشيار باشد تا گرفتار راهزن شود، هر راهى، راهزنى دارد، راه كمال هم، راهزن دارد، اين سخن خداست.
خدا به عيسى(عليه السلام) وحى كرد: "اى عيسى! بين من و خودت، دانشمندى كه قلبش شيفته دنياست، قرار مده; زيرا چنين كسى راهزن راه من است."[45]
براستى چگونه مى شود دانشمندى كه قرار است مردم را به سوى خدا ببرد، راهزن آنان شود؟
مشخّص است كه منظور از دانشمند در اينجا، دانشمند دينى است; او كسى است كه علم دين دارد; امّا به آنچه فراگرفته، عمل نكرده و محبّت دنيا در دل او نشسته است، من بايد هشيار باشم از چنين كسى پيروى نكنم.
راست مى گويند كه محبّت دنيا، ريشه همه زشتى ها است. دانشمندى كه بايد دل مردم را به خدا پيوند بزند وقتى محبّت دنيا در دلش جاى گرفت، كارش به جايى مى رسد كه راهزن راه خدا مى شود.
من نزد دانشمندى مى روم تا از او بهره بگيرم، من از دل او كه خبر ندارم، نمى دانم در دل او، عشق دنيا جاى دارد يا نه. پس از كجا بفهمم؟
راه حلّ آن ساده است، وقتى پيش او هستم به سخنانش دقّت كنم، اگر او با سخنانش خدا را در چشم من بزرگ كرد، معلوم مى شود كه عشق خدا در اوست; امّا اگر خودش را در چشم من بزرگ كرد، معلوم مى شود او مرا به دنياى خود فرامى خواند، او شيفته دنياى خود شده و معلوم است كه مردم را به سمت معشوق خود مى خواند.

* * *

عدّه اى از ياران عيسى(عليه السلام) از آن حضرت پرسيدند: "اى عيسى! ما با چه كسانى همنشين باشيم؟" عيسى(عليه السلام) فرمود: "با كسى همنشين باشيد كه ديدن او شما را به ياد خدا بيندازد و سخن او بر علم و دانش شما بيفزايد و عمل او شما را به آخرت تشويق كند."[46]
چقدر اين سخن عيسى(عليه السلام) راه را روشن مى كند، من بايد با كسى همنشين باشم كه اين سه ويژگى داشته باشد:
1. ديدار او مرا به ياد خدا اندازد، عشق به خدا را در دلم زنده كند، من ديده ام كسانى را كه وقتى با آنان همنشين مى شوم عشق به خودشان را در دلم چنان شعلهور مى كنند كه خدا را از ياد مى برم و از آنان بت مى سازم.
2. سخن او به علم من بيفزايد، پس همنشين من بايد عالم باشد، كسى كه از علم بهره اى ندارد، چه كمكى مى تواند به من كند؟ من بايد دنبال آگاهى و شناخت باشم. خيلى وقت ها من به ديدار كسى رفته ام كه فقط شور و احساس مرا زياد كرده است، من با دنيايى از شور و احساس از پيش او برخاسته ام، امّا اين شور چون پشتوانه نداشت به سردى گراييد. اين خاصيّت احساس است، وقتى فضا عوض مى شود، احساس جديد مى آيد. همه ارزش ها به معرفت و دانش بازمى گردد، بايد با كسى بنشينم كه مرا از علم بهره مند مى كند.
3. اهل عمل باشد و با عمل خويش، باور مرا به روز قيامت زياد كند. كسانى را ديده ام كه فقط اهل سخن هستند و به خوبى و زيبايى سخن مى گويند و بهره هاى علمى فراوان مى توان از آنان برد; امّا چون به علم خود عمل نمى كنند، اثر سخن آنان از بين مى رود.
امام صادق(عليه السلام) مى فرمايد: "سخن دانشمندى كه به علم خود عمل نمى كند، در دل ها اثر نمى كند همان گونه كه آب باران از روى سنگ هاى سخت عبور مى كند و در آنها نفوذ نمى كند."[47]
اگر كسى سخن دانشمندى را بپذيرد و به آن عمل كند، ثواب زيادى به آن دانشمند مى رسد، اگر كسى يك نفر را هدايت كند، مثل اين است كه همه انسان ها را هدايت كرده است; امّا آيا هر دانشمندى اين توفيق را دارد؟ هرگز! خيلى از دانشمندان سخن مى گويند، مردم هم سخن آنان را مى شنوند و آن را زيبا و دلنشين مى يابند; ولى وقتى از پاى سخن آنان برمى خيزند، آن سخنان را از ياد مى برند; زيرا خود آن دانشمندان به آنچه مى گويند عمل نمى كنند.
من بايد در جستوجوى اين سه ويژگى باشم: با كسى همنشين شوم كه ديدار او مرا به ياد خدا بيندازد; سخن او بر علم و دانش من بيفزايد و عمل او مرا به آخرت تشويق كند.
اگر من با چنين كسى رفت و آمد داشته باشم، باور من به قيامت روزبه روز زيادتر و محبّت من به دنيا كم مى شود و اين راه رستگارى است.