ــ ما از كجا آمده ايم؟ آغاز ما چه بود؟
ــ روح ما از روح خداست. ما از روح خدا آفريده شده ايم. خدا در قرآن مى گويد: (وَ نَفَخْتُ فِيهِ مِن رُّوحِى): "وقتى آدم را خلق كردم، از روحِ خودم در او دميدم"*P*57. تن تو نابود مى شود، امّا روح تو مرواريد اين تن است. اين مرواريد پاره اى از روح خداست!
ــ يعنى خدا روح دارد و او روح خود را در ما دميده است؟
ــ اين ترجمه آيه اى از قرآن است: "از روح خود در آدم دميدم". اين سخن خداست.
ــ آخر من چگونه باور كنم كه خدا روح دارد؟
ــ اين حرف چه اشكالى دارد؟
ــ من سخنى از حضرت على(عليه السلام) شنيده ام كه فرمود: "خدا يكى است، خدا از اجزاى مختلفى تشكيل نشده است. وقتى به خودت نگاه مى كنى، مى بينى كه تو از سر و دست و پا تشكيل شده اى، امّا خدا هيچ اجزايى ندارد، خدا جسم ندارد، خدا يكى است، يعنى حقيقت او، يكى است.
ــ حق با شماست. حقيقت خدا يگانه است، او اجزاى مختلفى ندارد، اين انسان است كه جسم دارد و روح، امّا خدا يگانه است، او نه جسم دارد نه روح.
ــ آرى! اگر خدا روح مى داشت به روح خود نياز مى داشت، خدا بى نياز به همه چيز است. اگر بگويى خدا روح دارد، او را نيازمند فرض كرده اى و هرگز اين چنين نيست.
ــ پس چرا خدا در قرآن مى گويد: "من در آدم از روح خود دميدم"؟ بايد صبر كنيم تا نزد امام صادق(عليه السلام) برويم و او اين معمّا را براى ما حل كند.
? ? ?
ــ آقاى من! مرا كه مى شناسى؟ محمّدبن مسلم هستم. از راه دورى به اينجا آمده ام تا سؤال را از شما بپرسم.
ــ سؤال خود را بپرس كه جواب خواهى شنيد.
ــ در قرآن خوانده ام كه "روح خدا" در ما دميده شده است. مگر خدا روح دارد؟
ــ خدا اول، جسم آدم را از گِل آفريد، بعد از آن "روح آدم" را خلق نمود، خدا اين "روح" را بر همه مخلوقات خود برترى داد، در واقع روح انسان بود كه سرآمد همه آفرينش شد. خدا اين روح را در جسم آدم قرار داد.
ــ يعنى اين روح، قبل از خلقت آدم وجود نداشت. يعنى هزاران سال، خدا بود و اين روح نبود، پس اين روح، روح خدا نيست. اين روح آدم است. اگر اين روح، روح خدا بود، بايد هميشه باشد، در حالى كه اين روح را خدا بعداً آفريد.
ــ بله. همين طور است. خدا هرگز روح ندارد. او روحى را براى آدم خلق كرد و بعداً در جسم آدم قرار داد.
ــ آقاى من! اگر اين طور است پس چرا در قرآن آمده است كه من از روح خود در آدم دميدم؟ چرا خدا در قرآن مى گويد: "و از روحم در آدم دميدم".
ــ من مثالى براى تو مى زنم. آيا مى دانى خدا در قرآن، از كعبه چگونه ياد مى كند؟ او به ابراهيم مى گويد: "خانه ام را براى طواف كنندگان آماده كن". معناى "خانه خدا" چيست؟ يعنى خانه اى كه خدا آن را به عنوان خانه خود انتخاب كرده است. همين طور خدا وقتى "روح آدم" را خلق كرد، اين روح را انتخاب كرد، زيرا اين روح خيلى باشكوه بود، براى همين خدا از آن اين گونه تعبير كرد.
اكنون من مى فهمم كه معناى "روح خدا" چيست، زيرا من در مثالى كه امام براى من زد، فكر كردم، خيلى چيزها را مى توان به خدا نسبت داد، مثل خانه خدا، دوست خدا. معلوم است كه خانه خدا، غير از خداست، خانه خدا را حضرت ابراهيم به دستور خدا ساخته است، خانه خدا ربطى به حقيقت و ذات خدا ندارد. حالا معناى "روح خدا" را بهتر مى فهمم: روحى كه خدا آن را آفريده است، روحى كه خدا آن را خيلى دوست مى دارد، روحى كه گلِ سرسبد جهان هستى است. اين روح آفريده خداوند است، هزاران هزار سال خدا بود و اين روح نبود، خدا بود و هيچ چيز نبود.
معناى توحيد واقعى را الآن مى فهمم كه چقدر در اشتباه بوده ام كه خود را از روح خدا و ذات او مى دانستم!
آرى! بعضى ها عقيده دارند: "خدا، روح دارد و اين روح هميشه با خدا بوده است و بعداً خدا اين روح را در جسم آدم دميده است، براى همين همه ما از ذات خدا هستيم". امّا متوجّه باش كه اين عقيده باطلى است، خدا هرگز روح ندارد.*P*58
به راستى كه چقدر سخنان امام صادق(عليه السلام) گره گشا است، كاش ما اين امام را بهتر مى شناختيم! كاش با سخنان او بيشتر آشنا مى شديم! اى كاش...