معلّم رو به شاگردان خود كرد و به آن ها گفت: من براى همه شما جايزه اى آورده ام. جايزه هاى شما داخل اين پاكت هاست. من پاكت هر كدام از شما را به شما مى دهم، فقط بايد آن را در جايى باز كنيد كه هيچ كس نباشد، فردا شما جايزه هاى خود را با خود به همراه بياوريد.
فردا كه شد، همه بچّه ها جايزه هاى خود را در دست داشتند، مگر يكى از آن ها كه هنوز پاكت خود را باز نكرده بود. همه تعجّب كردند، چرا او به سخن معلّم بى توجّهى كرد؟
معلّم رو به او كرد و گفت:
ــ چرا پاكت جايزه خود را باز نكردى؟
ــ شما گفتيد جايى پاكت را باز كنيد كه هيچ كس نباشد، من هر كجا رفتم، ديدم خدا هست! براى همين نتوانستم پاكتم را باز كنم.
معلّم به هوش اين كودك آفرين گفت، رو به بچّه ها كرد و گفت: من مى خواستم همين نكته مهم را به شما ياد بدهم، هميشه در زندگى مواظب كارهاى خود باشيد كه خدا همه جا هست.
? ? ?
دوست خوبم! اين داستان را وقتى كوچك بودم، شنيدم و هميشه در ذهن من نقش بسته است. من باور كردم كه خدا همه جا هست!
امّا امروز مى خواهم از امام باقر(عليه السلام) سؤال كنم، ببينم آيا اين باور من درست است.
ــ آقاى من! من مى توانم بگويم خدا در مكان است؟ آيا مى توانم بگويم خدا همه جا هست؟
ــ مگر تو نمى دانى كه خدا بالاتر و والاتر از مكان ها مى باشد، اگر خدا در مكان باشد، ديگر خدا نيست! هر چيزى كه در مكانى باشد، آفريده شده است. خدا از همه صفات آفريده ها برتر است. خدا كسى است كه مكان را آفريده است. خدا را هرگز با مكان و جا توصيف نكن!*P*63
وقتى من مى گويم خدا همه جا هست، ذات و حقيقت خدا را در مكان فرض كرده ام و اين با توحيد سازگارى ندارد!
تو به من رو مى كنى و از اين سخن تعجّب مى كنى، تو هم داستان معلّم و شاگردان را شنيدى. با خود مى گويى: پس ما چگونه توحيد را به بچّه هاى خود ياد بدهيم؟
بايد خداشناسى را از اهل آن ياد گرفت. آيا موافق هستى سخن آن جوان گنهكار را براى تو بگويم؟
? ? ?
جوانى نزد امام حسين(عليه السلام) آمد و چنين گفت:
ــ آقاى من! من شخصى هستم كه به گناه عادت كرده ام، هر كارى مى كنم نمى توانم دست از گناه بردارم، به من كمك كنيد تا ديگر گناه نكنم.
ــ اگر مى خواهى گناه كنى اشكالى ندارد، فقط جايى گناه كن كه خدا تو را نبيند. جايى گناه كن كه خدا از گناه تو بى خبر بماند.
جوان مقدارى فكر كرد، رو به امام كرد و گفت: "من هر كجا بروم، خدا مرا مى بيند و از گناه من باخبر است، من ديگر گناه نمى كنم".*P*64
? ? ?
دوست خوبم! ديديد كه امام حسين(عليه السلام) چقدر دقيق و زيبا سخن گفت. آن حضرت نگفت: "خدا همه جا هست"، بلكه او گفت: "خدا همه مكان ها را مى بيند، خدا به همه جا علم دارد".
حتماً تفاوت بسيار مهمّ اين دو سخن را متوجّه شده اى.
اگر من بگويم "خدا همه جا هست"، معناى سخن من اين مى شود كه خدا حقيقتى است كه در مكان هاست.
امّا اگر من بگويم: "خدا به همه مكان ها علم و آگاهى دارد"، معنى آن اين است كه حقيقت و ذات خدا را بالاتر و والاتر از "مكان" فرض كرده ام و باور دارم كه خداوند همه چيز را مى بيند و از همه چيز باخبر است.
آرى! خدا از ازل، بدون زمان و مكان بود، هنوز هيچ زمان و مكانى نبود، خدا بود.
پس حقيقت و ذات خدا قبل از همه مكان ها وجود داشته است. اين حقيقت جاودانه، نيازى به مكان ندارد، اصلاً همه مكان ها، آفريده خود او مى باشد.
خدا اراده كرد و هستى را آفريد، مكان را آفريد، اكنون كه مكان آفريده شده است، هرگز خدا به مكان ها حلول نكرده است و براى همين نمى توانيم بگوييم حقيقت خدا در همه مكان ها است! البتّه خدا به همه مكان ها آگاهى كامل دارد، هيچ كجا، از قعر اقيانوس ها گرفته تا اوج آسمان ها از علم خدا به دور نيست، زيرا او آفريننده همه آن هاست.
? ? ?
شما هر كجا باشيد، خدا با شماست! اين كلام خدا در قرآن است: (هُوَ مَعَكُمْ أَيْنَ مَا كُنتُمْ)، شما هر كجا كه باشيد خدا با شما هست.*P*65
معناى اين سخن چيست؟
يكى از ياران امام صادق(عليه السلام) در مورد اين آيه از آن حضرت سؤال نمود، امام در پاسخ چنين فرمود: خدا يگانه است، او حقيقتى يگانه است، حقيقت و ذات او از آفريده هاى خود جدا مى باشد، البتّه خدا به هر چيز احاطه دارد، همه چيز در دايره قدرت و علم و احاطه اوست. هيچ چيز براى خدا پوشيده نيست، حتّى ذرّه اى در آسمان ها و زمين از خدا پوشيده نيست".*P*66