وَوَصَّيْنَا الاِْنْسَانَ بِوَالِدَيْهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ وَهْنًا عَلَى وَهْن وَفِصَالُهُ فِي عَامَيْنِ أَنِ اشْكُرْ لِي وَلِوَالِدَيْكَ إِلَيَّ الْمَصِيرُ (14 )وَإِنْ جَاهَدَاكَ عَلى أَنْ تُشْرِكَ بِي مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ فَلَا تُطِعْهُمَا وَصَاحِبْهُمَا فِي الدُّنْيَا مَعْرُوفًا وَاتَّبِعْ سَبِيلَ مَنْ أَنَابَ إِلَيَّ ثُمَّ إِلَيَّ مَرْجِعُكُمْ فَأُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ (15 )
برايم گفتى كه لقمان فرزندش را به يكتاپرستى فرا خواند، اين اوّلين نصيحت او بود، دوست دارم بدانم موعظه هاى ديگر لقمان چه بود، امّا بايد كمى صبر كنم، در ميان بحث نصيحت هاى لقمان، تو در آيات 14 و 15، موضوع احترام به پدر و مادر را مطرح مى كنى و سپس در آيه 16، بقيّه نصيحت هاى لقمان را بيان مى كنى.
آرى، لقمان از فرزندش خواست تا شكرگزار نعمت هاى خدا باشد، به راستى چه نعمتى بالاتر از نعمت پدر و مادر؟
پدر و مادر براى ما زحمت زيادى كشيده اند، براى همين تو، نيكى كردن به پدر و مادر را بر ما واجب كردى.
تو تأكيد كردى كه انسان به مادرش نيكى بيشترى كند، زيرا مادر با سختى زيادى او را حمل كرد و رنج فراوانى برد و به مدّت دو سال هم به او شير داد.
آرى، مادران در دوران باردارى، گرفتار ناتوانى جسمى مى شوند، آنان شيره جانشان را به پرورش جنين خود، اختصاص مى دهند و از تمام مواد حياتى جسم خود، بهترين ها را تقديم او مى دارند.
در دوران شيردهى هم همين است، مادر شيره جانش را به كودكش مى دهد. دوران شيردهى كامل، دو سال است، مادرانى كه سالم و تنومند هستند، مى توانند دو سال به كودك خود شير بدهند.

* * *

تو از انسان مى خواهى تا شكرگزار تو و پدر و مادرش باشد و بداند كه سرانجام براى حسابرسى به پيشگاه تو حاضر مى شود. اگر كسى به پدر و مادرش، بى احترامى كند، در روز قيامت، نتيجه كار خود را خواهد ديد.
در روز قيامت، بوى خوش بهشت از فاصله دور به مشامِ انسان ها مى رسد، امّا كسى كه پدر و مادرش از او ناراضى هستند، هرگز بوى خوشِ بهشت را احساس نخواهد كرد.[7]

* * *

درست است كه انسان بايد احترام پدر و مادر خود را نگاه دارد، امّا پيوند انسان با تو بر همه پيوندها مقدّم است.
اگر پدر و مادرى بخواهند فرزند خود را از تو جدا كنند، فرزند نبايد به سخن آنان گوش كند، البتّه بايد در امور دنيايى به آنان كمك كند و با آنان به نيكويى رفتار كند، او حقّ ندارد با شدّت عمل و بى حرمتى با آنان برخورد نمايد.
اگر پدر و مادر او را زير فشار گذاشتند، صبر پيشه كند و هرگز با آنان بدرفتارى نكند، او بايد از كسانى كه به درگاه تو رو مى كنند، پيروى كند. تو در روز قيامت به او پاداش بزرگى خواهى داد.
تو بر اعمال و رفتار بندگان خود آگاهى دارى، به نيكوكاران پاداش نيكو مى دهى و كافران و بُت پرستان را به عذاب گرفتار مى سازى.

* * *