لَقَدْ حَقَّ الْقَوْلُ عَلَى أَكْثَرِهِمْ فَهُمْ لَا يُؤْمِنُونَ (7 )إِنَّا جَعَلْنَا فِي أَعْنَاقِهِمْ أَغْلَالًا فَهِيَ إِلَى الاَْذْقَانِ فَهُمْ مُقْمَحُونَ (8 )وَجَعَلْنَا مِنْ بَيْنِ أَيْدِيهِمْ سَدًّا وَمِنْ خَلْفِهِمْ سَدًّا فَأَغْشَيْنَاهُمْ فَهُمْ لَا يُبْصِرُونَ (9 )
محمّد(صلى الله عليه وآله) قرآن براى مردم مى خواند و راه هدايت را به آنان نشان مى داد، امّا گروهى از بزرگان مكّه او را دروغگو و جادوگر خواندند و با او دشمنى هاى زيادى نمودند، آنان پيروان محمّد(صلى الله عليه وآله) را شكنجه هاى سختى نمودند و به محمّد(صلى الله عليه وآله)سنگ پرتاب كردند و بر سرش خاكستر ريختند، با اين همه محمّد(صلى الله عليه وآله) براى هدايت آنان تلاش مى كرد و وقتى مى ديد آنان ايمان نمى آورند، اندوهناك مى شد و غصّه مى خورد.
آنان حقّ را شناخته بودند، امّا تصميم گرفته بودند كه هرگز ايمان نياورند، تو به آنان اختيار داده بودى، تو هرگز كسى را مجبور به ايمان نمى كنى، قانون تو اين است كه راه حقّ و باطل را براى همه آشكار مى كنى و پس از آن ديگر اختيار با خود انسان است. بيشتر بزرگان مكّه منافع خود را در بُت پرستى مى ديدند و براى همين تصميم گرفته بودند كه ايمان نياورند، تو از راز دل آنان باخبر بودى، تو حكم عذاب را براى آنان حتمى نمودى زيرا مى دانستى كه آنان ايمان نمى آورند.
تو در اين دنيا به آنان مهلت مى دهى، امّا در روز قيامت آنان را به سختى عذاب مى كنى، در آن روز فرشتگان، غُل و زنجير بر گردن آنان قرار مى دهند كه تا زير چانه آنان مى آيد چنان كه سرهاى آنان بالا مى ماند، تو فرمان مى دهى تا فرشتگان از جلو و پشت سر آنان، سدّ و مانعى قرار دهند و چشمان آنان را بپوشانند تا جايى را نبينند.

* * *

مناسب مى بينم دو نكته را بنويسم:
* نكته اوّل
غُل چيست؟ حلقه هاى آهنى كه بر گردن يا دست هاى يك زندانى مى بستند و سپس آن را با زنجير مى بستند تا او نتواند فرار كند. دست ها را در غُلّ قرار مى دادند و سپس آن را به حلقه اى كه در گردن زندانى بود، مى بستند.
در اين آيه از غُلّ سخن گفته شده است كه بر گردن كافران مى اندازند و اين غُل ها تا زير چانه مى آيد و سر آن ها را بالا نگه مى دارند، آنان ديگر نمى توانند اطراف خود را ببينند و اين عذابى سخت براى آنان است.
* نكته دوم
فرشتگان در جلو و پشت سر كافران، سدّ و مانعى قرار مى دهند تا راه فرار بر آنان بسته شود. آيا سمت چپ و راست آنان باز است؟
اگر به واژه "سدّ" دقّت كنم، پاسخ معلوم مى شود. سدّ را ميان دو كوه قرار مى دهند، سدّ فقط در جايى است كه سمت چپ و راست آن با كوه هاى بزرگ، بسته شده است. در واقع منظور اين است كه كافران در جايى زندانى مى شوند كه از هر طرف راه بر آنان بسته است و راه فرار ندارند.

* * *