وَأَقْبَلَ بَعْضُهُمْ عَلَى بَعْض يَتَسَاءَلُونَ (27 )قَالُوا إِنَّكُمْ كُنْتُمْ تَأْتُونَنَا عَنِ الَْيمِينِ (28 ) قَالُوا بَلْ لَمْ تَكُونُوا مُؤْمِنِينَ (29 )وَمَا كَانَ لَنَا عَلَيْكُمْ مِنْ سُلْطَان بَلْ كُنْتُمْ قَوْمًا طَاغِينَ (30 )فَحَقَّ عَلَيْنَا قَوْلُ رَبِّنَا إِنَّا لَذَائِقُونَ (31 )فَأَغْوَيْنَاكُمْ إِنَّا كُنَّا غَاوِينَ (32 )
كسانى كه در جهنّم گرفتار شده اند دو گروه هستند: رهبران و پيروان.
پيروان به رهبران خود رو مى كنند و مى گويند:
شما شيطان صفتان، نزد ما آمديد و خود را دلسوز ما معرّفى كرديد و ما را به سوى كفر فراخوانديد.
ما هم سخن شما را پذيرفتيم، زيرا فكر مى كرديم شما خيرخواه ما هستيد، امّا شما ما را فريب داديد و از راه حقّ دور كرديد.
همه گناهان ما بر عهده شما است، شما بايد به جاى ما عذاب شويد، شما بوديد كه ما را فريب داديد.

* * *

رهبران كافر در جواب به آنان چنين مى گويند:
اى كسانى كه از ما پيروى كرديد و اكنون در جهنّم جاى داريد، بدانيد كه شما خودتان بى ايمان بوديد !
ما بر قلب و جان شما تسلّطى نداشتيم، شما خودتان سركش بوديد، اگر شما خواهان كفر و گمراهى نبوديد، به سراغ ما نمى آمديد؟
ما شما را به كفر فراخوانديم، پيامبران هم شما را به راه ايمان فرا خواندند، شما مى توانستيد دعوت آنان را اجابت كنيد.
شما به اختيار خود، ما را اجابت كرديد، پس معلوم مى شود عيب در خود شما بود.
اكنون عذاب بر همه نازل شده است و ما و شما به ناچار عذاب جهنّم را مى چشيم.

* * *

در آيه 28 نكته اى ذكر شده است، در بعضى از ترجمه هاى قرآن چنين نوشته شده است. اهل جهنّم به رهبران كافر خود مى گويند: "شما از دستِ راست ما مى آمديد".
منظور از "دست راست" در اينجا چيست؟
من يك مثال در اينجا مى زنم:
"دست او نمك ندارد". منظور از اين سخن چيست؟
اگر من بخواهم اين جمله را به زبان ديگرى ترجمه كنم بايد دقّت كنم كه همين واژه ها را ترجمه نكنم. من بايد اين مفهوم را منتقل كنم: "او كار خير مى كند امّا ديگران از او قدردانى نمى كنند".
جمله "دست او نمك ندارد"، يك كنايه است.
اكنون كه اين مطلب را دانستم، به تحقيق درباره آيه 28 مى پردازم، به اين نتيجه مى رسم كه "دست راست" در اين آيه، معناى كنايه اى دارد. منظور اهل جهنّم اين است كه رهبران از راه خيرخواهى و نيكى با آنان وارد سخن شده اند و اين گونه آنان را فريب داده اند.
بايد در ترجمه واژه هاى قرآن بسيار دقّت كرد.

* * *