وَمَنْ يَعْشُ عَنْ ذِكْرِ الرَّحْمَنِ نُقَيِّضْ لَهُ شَيْطَانًا فَهُوَ لَهُ قَرِينٌ (36 ) وَإِنَّهُمْ لَيَصُدُّونَهُمْ عَنِ السَّبِيلِ وَيَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ مُهْتَدُونَ (37 ) حَتَّى إِذَا جَاءَنَا قَالَ يَا لَيْتَ بَيْنِي وَبَيْنَكَ بُعْدَ الْمَشْرِقَيْنِ فَبِئْسَ الْقَرِينُ (38 ) وَلَنْ يَنْفَعَكُمُ الْيَوْمَ إِذْ ظَلَمْتُمْ أَنَّكُمْ فِي الْعَذَابِ مُشْتَرِكُونَ (39 )
هر كس از ياد تو روى بگرداند، شيطانى را مى فرستى كه همواره همنشين او باشد و زشتى ها را براى او زيبا جلوه دهد.
كسى كه از پذيرفتن حقّ ابا كند و راه كفر را برگزيند و شيفته دنيا شود، به چنين سرنوشتى دچار مى شود و شيطان بر جان و روح او مسلّط مى شود. (گويا تو قلب انسان را همانند ليوانى آفريدى كه هر مقدار از آب خالى شود، هوا جاى آن را پر مى كند، هر مقدار كه قلب انسان از ياد تو خالى شود، ياد دنيا، جاى آن را پر مى كند).
تو راه حقّ را به او نشان دادى امّا او خودش حقّ را انكار كرد و به راه كفر قدم نهاد، تو هم او را به حال خود رها كردى و وسوسه هاى شيطان كار خودش را كرد و او را از راه سعادت باز داشت، او به راه گمراهى مى رود و خيال مى كند كه راه خوشبختى را مى پيمايد.
تو به او مهلت مى دهى و در عذاب او شتاب نمى كنى، وقتى روز قيامت فرا رسد او در جهنّم همنشين شيطان خواهد بود، فرشتگان او را با شيطان به يك زنجير مى بندند.[60]
اين همنشينى براى او، عذابى سخت است، وقتى چهره وحشتناك آن شيطان را مى بيند، ترس و وحشت بر دلش مى نشيند و به شيطان مى گويد: "اى كاش فاصله تو از من به اندازه فاصله مشرق تا مغرب بود ! تو بد همنشينى براى من بودى ! كاش من به وسوسه هاى تو گوش نمى كردم، من پشيمان هستم كه چرا به سخنت گوش دادم، كاش راهم را از تو جدا مى كردم و به اين روز گرفتار نمى شدم".[61]
اينجاست كه فرشتگان به او مى گويند: "پشيمانى هيچ سودى ندارد، شما به خودتان ستم كرديد، اين آتش، نتيجه كردار خودتان است، هر دو محكوم به كيفر هستيد".
آرى، هر كدام به گناه خود كيفر مى شوند: يكى به گناه گمراه كردن و ديگرى به گناه پيروى كردن.
شيطان در آتش مى سوزد زيرا ديگرى را گمراه كرده است، كافر در آتش مى سوزد زيرا از شيطان پيروى كرده است، او به اختيار خود راه شيطان را برگزيد، او مى توانست به وسوسه هاى شيطان گوش نكند، شيطان او را وسوسه كرد، امّا او خودش پيروى از شيطان را انتخاب كرد و براى همين بايد كيفر شود.

* * *