فَلَمَّا رَأَوْهَا قَالُوا إِنَّا لَضَالُّونَ (26 ) بَلْ نَحْنُ مَحْرُومُونَ (27 ) قَالَ أَوْسَطُهُمْ أَلَمْ أَقُلْ لَكُمْ لَوْلَا تُسَبِّحُونَ (28 )قَالُوا سُبْحَانَ رَبِّنَا إِنَّا كُنَّا ظَالِمِينَ (29 ) فَأَقْبَلَ بَعْضُهُمْ عَلَى بَعْض يَتَلَاوَمُونَ (30 ) قَالُوا يَا وَيْلَنَا إِنَّا كُنَّا طَاغِينَ (31 ) عَسَى رَبُّنَا أَنْ يُبْدِلَنَا خَيْرًا مِنْهَا إِنَّا إِلَى رَبِّنَا رَاغِبُونَ (32 ) كَذَلِكَ الْعَذَابُ وَلَعَذَابُ الاَْخِرَةِ أَكْبَرُ لَوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ (33 )
وقتى آنان به باغ رسيدند، مات و مبهوت شدند زيرا چيزى جز خاكستر نديدند، همه درختان سوخته بود، آنان به يكديگر گفتند: "اين باغ، باغ ما نيست، ما راه را اشتباه آمده ايم".
ولى وقتى دقّت كردند فهميدند كه راه را درست آمده اند، باغ آنان، سوخته است و از آن چيزى جز خاكستر نمانده است. آنان به يكديگر گفتند: "نه ! راه را درست آمده ايم، باغ ما سوخته است و ما از هستى ساقط شده ايم !".
يكى از آنان كه از همه عاقل تر بود به برادرانش گفت: "آيا به شما نگفتم كه شكر خدا را به جا آوريد و به فقيران كمك كنيد؟".[41]
اينجا بود كه آنان پشيمان شدند و توبه كردند و گفتند: "خدا هرگز به ما ظلم نكرد، او از هر عيب و نقصى به دور است، ما به خود ظلم كرديم".
سپس به ملامت يكديگر پرداختند و گفتند: "اى واى بر ما كه طغيانگر بوديم، اميدواريم كه خدا گناه ما را ببخشد و باغى بهتر از باغى كه سوخت به ما عطا كند كه ما به سوى خدا رو آورده ايم و اميدواريم او توبه ما را بپذيرد".
اين عذاب تو در اين دنيا بود. تو اين داستان را ذكر كردى تا انسان ها با اين حقيقت آشنا شوند كه هر كس راه خطا برود، او را به عذاب اين دنيا گرفتار مى سازى تا از خواب غفلت بيدار شود. صاحبان آن باغ، از خواب غفلت بيدار شدند و توبه نمودند و راه سعادت را پيدا كردند.
تو اين ماجرا را براى بزرگان مكّه بيان كردى، محمّد(صلى الله عليه وآله) آنان را به يكتاپرستى فراخواند، امّا آنان او را دروغگو خواندند و با او دشمنى كردند، تو آنان را به قحطى و خشكسالى مبتلا كردى، شايد از خواب غفلت بيدار شوند ! اين قحطى و خشكسالى، عذاب دنيايى بود، اگر آنان قدرى فكر مى كردند،مى فهميدند كه عذاب روز قيامت، بسيار سخت تر از عذاب دنيا مى باشد، عذاب دنيا، تمام مى شود، سرانجام قحطى و خشكسالى پايان مى يابد، امّا عذاب جهنّم هيچ گاه، پايان ندارد.

* * *