وَالْمَلَكُ عَلَى أَرْجَائِهَا وَيَحْمِلُ عَرْشَ رَبِّكَ فَوْقَهُمْ يَوْمَئِذ ثَمَانِيَةٌ (17 )
"در آن روز، فرشتگان منتظر فرمان خدا مى شوند و عرش خدا را هشت فرشته بر دوش مى گيرند".
در اينجا سخن از صور دوم است، وقتى كه جهان آخرت برپا مى شود. در آن روز، عرش خدا را هشت فرشته بر دوش مى گيرند.
در اين جمله فكر مى كنم.
منظور از "عرش" در اينجا "مجموعه جهان آخرت" است. روز قيامت كه فرا مى رسد، دنيا نابود مى شود و جهان ديگرى آفريده مى شود، جهانى كه برتر و كامل تر از اين دنيا مى باشد.
خدا جسم نيست تا بخواهد بر روى تختِ پادشاهى خودش بنشيند. او بالاتر از اين است كه بخواهد در مكانى و جايى قرار بگيرد.
منظور از "عرش" در اين آيه همه جهان آخرت مى باشد.
وقتى پادشاه بر روى تخت خود مى نشيند، در واقع او قدرت و احاطه خود را به كشور خود نشان مى دهد. تخت پادشاه، نشانه قدرت او بر كشورش است.
خدا از جهان آخرت خبر دارد، هيچ چيز بر او پوشيده نيست.

* * *

معناى واژه "عرش" را فهميدم، اكنون وقت آن است كه بدانم فرشتگان چگونه عرش را حمل مى كنند.
روزى خبرى را در يكى از سايت هاى خبرى خواندم، عنوان خبر، اين بود: "بار سنگين ماليات بر دوش مردم فرانسه".
اين خبر حكايت مى كرد كه دولت فرانسه مى خواهد براى جبران كسرى بودجه خود، ماليات ها را افزايش دهد و مردم هم با اين كار مخالف هستند و دست به اعتراض زده اند.
وقتى به عكس هاى تظاهرات نگاه كردم، هيچ كس را نديدم كه بار ماليات را بر دوش گرفته باشد !
كسى ماليات را كه بر دوش نمى گيرد، ماليات را از حقوق مردم كم مى كنند.
اين سخن كنايه است. وقتى مى گوييم: "مردم بار ماليات را بر دوش گرفته اند". يعنى دولت از آنان خواسته است كه ماليات بدهند.
اين معنا در زبان فارسى بسيار روشن است و نياز به توضيح ندارد.
اكنون وقت آن است كه آيه را معنا كنم: قرآن به زبان عربى است، در اين آيه چنين گفته شده است: "فرشتگان، عرش خدا را حمل مى كنند".
اين معنى كنايه اى است !
لازم نيست خدا تختى داشته باشد و فرشتگان اين تخت را بر دوش بگيرند. معناى آيه اين است: "در آن روز، خدا فرشتگان را موظّف خواهد كرد تا جهان آخرت را اداره كنند، آنان كارِ اداره آن جهان را بر دوش خواهند گرفت".
فرشتگان، مأموران خدا هستند، خدا در روز قيامت به آنان مأموريّت هاى مختلفى مى دهد، بعضى از فرشتگان، مؤمنان را به بهشت مى برند و در بهشت همراه آنان مى باشند، بعضى ديگر مأمور عذاب كافران هستند، آرى، فرشتگان جهان آخرت را با دقّت و نظم اداره مى كنند و هرگز نافرمانى خدا را نمى كنند.[53]

* * *