وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الْجِبَالِ فَقُلْ يَنْسِفُهَا رَبِّي نَسْفًا (105 ) فَيَذَرُهَا قَاعًا صَفْصَفًا (106 ) لَا تَرَى فِيهَا عِوَجًا وَلَا أَمْتًا (107 ) يَوْمَئِذ يَتَّبِعُونَ الدَّاعِيَ لَا عِوَجَ لَهُ وَخَشَعَتِ الاَْصْوَاتُ لِلرَّحْمَنِ فَلَا تَسْمَعُ إِلَّا هَمْسًا (108 )يَوْمَئِذ لَا تَنْفَعُ الشَّفَاعَةُ إِلَّا مَنْ أَذِنَ لَهُ الرَّحْمَنُ وَرَضِيَ لَهُ قَوْلًا (109 ) يَعْلَمُ مَا بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَلَا يُحِيطُونَ بِهِ عِلْمًا (110 )وَعَنَتِ الْوُجُوهُ لِلْحَيِّ الْقَيُّومِ وَقَدْ خَابَ مَنْ حَمَلَ ظُلْمًا (111 ) وَمَنْ يَعْمَلْ مِنَ الصَّالِحَاتِ وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَا يَخَافُ ظُلْمًا وَلَا هَضْمًا (112 )
وضع كوه ها در قيامت چگونه خواهد بود؟ تو كوه ها را در آن روز متلاشى مى كنى و بر باد مى دهى، سپس زمين را صاف و هموار و بى آب و علف رها مى سازى. آن روز هيچ پستى و بلندى روى زمين به چشم نمى آيد.
وقتى روز قيامت فرا رسد، اسرافيل در صور مى دمد و همه انسان ها را براى حسابرسى فرا مى خواند. همه زنده مى شوند و براى حسابرسى به صف مى ايستند، هيچ كس نمى تواند از اين دعوت سرپيچى كند، آن روز همه صداها در برابر عظمت تو فرو مى افتد و خاموش مى گردد، فقط صداى آهسته و زير لب به گوش مى رسد.
همه به دنبال اين هستند كه كسى آنان را يارى دهد و از آنان شفاعت كند، آن روز فقط كسى مى تواند شفاعت كند كه تو به او اجازه داده باشى و سخنش را بپسندى. پيامبران و امامان از پيروان خود شفاعت مى كنند، امّا بُت پرستانى كه بت ها را مى پرستيدند، نااميد مى شوند.
هنوز حسابرسى آغاز نشده است، همه انسان ها در صحراى قيامت جمع شده اند، آن ها پنجاه سال در آنجا مى مانند، تو به گذشته و آينده آنان آگاهى دارى، مى دانى كه هر كسى در دنيا چه كرده است و نتيجه اعمال او چيست، آيا به بهشت مى رود يا به جهنّم؟
آرى، تو به همه چيز انسان ها آگاهى دارى، امّا انسان ها هرگز به حقيقتِ تو آگاهى كامل ندارند.
آن روز همه انسان ها در مقابل عظمت تو ذليل و فروتن هستند كه تو خداى زنده و توانا هستى، هر كس به خود يا ديگرى ظلم كرده باشد، در آن روز نااميد مى شود و هر كس هم بر اساس ايمان به تو، عمل شايسته انجام داده باشد، به پاداش خود به صورت كامل مى رسد و هرگز به او ظلم نمى شود و حقّش ضايع نمى شود.

* * *

"انسان ها هرگز به حقيقتِ تو آگاهى كامل ندارند".
من بايد در اين سخن ساعت ها فكر كنم، هيچ كس نمى تواند حقيقت تو را بفهمد.
يكى از ياران امام جواد(عليه السلام) به ديدار آن حضرت رفت و درباره شناخت تو از او سؤال كرد.
امام جواد(عليه السلام) به او چنين پاسخ داد: "خدا را نمى توان با عقل بشرى درك كرد. شايد انسان در ذهن خود تصوّرى از خدا داشته باشد، امّا خدا غير از آن چيزى است كه در ذهن انسان است، خدا به هيچ چيز شبيه نيست، انسان نبايد در ذهن خود، خدا را به چيزى تشبيه كند. عقل بشر نمى تواند به ذات خدا پى ببرد. هر تصوّرى را كه انسان از حقيقت خدا در ذهن خود ساخته است، حقيقتِ خدا، غير از آن است ! خدا چيزى است كه حدّ و اندازه اى ندارد و نمى توان با عقل آن را درك نمود".[134]
وقتى اين سخن را شنيدم، فهميدم كه بايد خيلى دقّت كنم، گاهى تصوّرى از تو در ذهن خود مى سازم، امّا آن تصوّر چيزى است كه من آن را با عقل بشرى خود ساخته ام، تو را به چيزى تشبيه كرده ام.
امام جواد(عليه السلام) به من ياد داد كه تو غير از آن چيزى هستى كه من در ذهن خود تصوّر مى كنم، من هرگز نمى توانم تو را تصوّر كنم.
تو بالاتر و والاتر از اين هستى كه به تصوّر ذهن انسان درآيى !
من فقط مى توانم تو را با صفاتى كه خودت در قرآن گفته اى، بشناسم. مى دانم كه تو بخشنده و مهربانى، شنونده و بينايى !، از همه چيز باخبرى، هميشه بوده اى و خواهى بود، پايان ندارى، همان گونه كه آغاز نداشته اى...
من اين صفات تو را در قرآن مى خوانم و نسبت به تو شناخت پيدا مى كنم، همه اين ها كه گفتم صفات توست، امّا ذات تو چگونه است؟ اين را هرگز نمى توانم بفهمم، هرچه كه در ذهن خودم براى ذات تو تصوّر كنم، بايد بدانم كه تو غير از آن مى باشى.

* * *