إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَيَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَالْمَسْجِدِ الْحَرَامِ الَّذِي جَعَلْنَاهُ لِلنَّاسِ سَوَاءً الْعَاكِفُ فِيهِ وَالْبَادِ وَمَنْ يُرِدْ فِيهِ بِإِلْحَاد بِظُلْم نُذِقْهُ مِنْ عَذَاب أَلِيم (25 )
اكنون مى خواهى درباره آيين حجّ سخن بگويى، تو دوست دارى من به سفر حجّ بروم، كعبه را زيارت كنم و پروانهوار، دور آن طواف كنم.
براى اين سفر قوانينى وضع كرده اى مثلاً بايد قبل از رسيدن به شهر مكّه، لباس احرام به تن كنم، بايد ذكر "لبّيك" بگويم، دعوتت را اجابت كنم و به سويت بيايم.
تو مى دانستى كه من از مرگ مى ترسم، براى همين خواسته اى تا يك بار مرگ را تجربه كنم، لباس احرام كه همان كفن است به تن نمايم، به سوى تو بيايم، از دنيا دل بكنم، وقتى لباس احرام به تن كردم و لبّيك گفتم، نبايد نگاه به آينه كنم، نبايد عطر بزنم، بايد از لذّت هاى دنيايى چشم بپوشم، نبايد با همسر خود رابطه اى داشته باشم، نبايد مو و ناخن خود را كوتاه كنم، مى خواهى من در اين سفر از دنيا چشم بپوشم و فقط به تو توجّه كنم و در سفر حج، مرگ را تجربه كنم، اين فلسفه اين سفرِ زيباست.
وقتى من از اين سفر باز مى گردم، ديگر نبايد از مرگ بترسم، زيرا يك بار به اختيار خود مرگ را تجربه كرده ام، از اين دنيا دل كنده ام، از لذّت هاى دنيا چشم پوشى كرده ام، مهمان مهربانى هاى تو شده ام، دور خانه زيبايت طواف كرده ام و به درياى رحمت تو وصل شده ام، ديگر از چه بترسم؟

* * *

هيچ كس حقّ ندارد مزاحم حاجيان خانه تو شود، خانه تو در وسط مسجدالحرام واقع شده است، تو مسجدالحرام را براى همه يكسان قرار دادى، كسى كه در مكّه زندگى مى كند با كسى كه از راه دور به آنجا مى آيد، هيچ تفاوتى ندارد، آنجا خانه توست، همه بندگان تو براى عبادت در آنجا با هم برابرند، هيچ كس امتياز ويژه اى ندارد.
كافرانى كه راه را بر حاجيان مى بندند به عذاب سختى گرفتار مى كنى، آتش جهنّم در انتظار كسى است كه نمى گذارد حاجيان به مكّه بروند يا مانع مى شود حاجيان داخل مسجدالحرام شوند.
تو هر كس را كه بخواهد در آن سرزمين به ديگران تجاوز و ستمى كند، به عذاب سختى گرفتار مى سازى و آتش سوزان جهنّم جايگاه او خواهد بود.

* * *

در اينجا دو نكته، درباره اين آيه مى نويسم:
* نكته اوّل: مكّه، سرزمين مقدّسى است، آنجا حرم توست، هرگونه گناه و معصيت در آنجا، كيفر شديدترى دارد، براى همين است كه امام صادق(عليه السلام)ياران خود را از سكونت و زندگى در شهر مكّه نهى مى كرد.
وقتى كسى براى مدّت طولانى در آن شهر مى ماند، ممكن است به هر دليل، به گناه آلوده شود و كيفر او بيشتر خواهد بود، زيرا هم گناه كرده است و هم احترام حرم خدا را حفظ نكرده است.[55]
* نكته دوم: وقتى على(عليه السلام) به حكومت رسيد، شخصى را به عنوان فرماندار مكّه تعيين كرد. على(عليه السلام) به او فرمان داد تا مردم مكّه از حاجيان بهاى اجاره نگيرند، زيرا قرآن مى گويد: "كسى كه در مكّه زندگى مى كند با كسى كه از راه دور به آنجا مى آيد، هيچ تفاوتى ندارد".[56]

* * *