إِنَّ يَوْمَ الْفَصْلِ كَانَ مِيقَاتًا (17 ) يَوْمَ يُنْفَخُ فِي الصُّورِ فَتَأْتُونَ أَفْوَاجًا (18 ) وَفُتِحَتِ السَّمَاءُ فَكَانَتْ أَبْوَابًا (19 )وَسُيِّرَتِ الْجِبَالُ فَكَانَتْ سَرَابًا (20 ) إِنَّ جَهَنَّمَ كَانَتْ مِرْصَادًا (21 ) لِلطَّاغِينَ مَآَبًا (22 ) لَابِثِينَ فِيهَا أَحْقَابًا (23 ) لَا يَذُوقُونَ فِيهَا بَرْدًا وَلَا شَرَابًا (24 ) إِلَّا حَمِيًما وَغَسَّاقًا (25 ) جَزَاءً وِفَاقًا (26 ) إِنَّهُمْ كَانُوا لَا يَرْجُونَ حِسَابًا (27 )وَكَذَّبُوا بِآَيَاتِنَا كِذَّابًا (28 ) وَكُلَّ شَيْء أَحْصَيْنَاهُ كِتَابًا (29 ) فَذُوقُوا فَلَنْ نَزِيدَكُمْ إِلَّا عَذَابًا (30 )
از امامت سخن گفتى، امامت، ادامه راه توحيد و نبوّت است. تو انسان را آفريدى و به او نعمت هاى فراوان دادى و در اين دنيا، راه رستگارى را به او نشان دادى و به او اختيار دادى تا راهش را خودش انتخاب كند، اكنون مى خواهى از عدل و قيامت سخن بگويى. (اگر من خوب دقّت كنم مى بينم تو از اصول دين در اين سوره سخن گفته اى: توحيد، عدل، نبوّت، امامت و معاد روز قيامت).
تو در روز قيامت همه انسان ها را زنده مى كنى و آنان براى حسابرسى به پيشگاه تو مى آيند. اين وعده توست.
قيامت، عدالت تو را تكميل مى كند، اگر قيامت نباشد، چه فرقى ميان خوب و بد است؟ بعضى در اين دنيا، به همه ظلم مى كنند و به حقّ ديگران تجاوز مى كنند و زندگى راحتى براى خود دست و پا مى كنند و پس از مدّتى مى ميرند، آنان چه زمانى بايد نتيجه ظلم خود را ببينند؟
آنان كه روز قيامت و معاد را انكار مى كنند، مى گويند انسان پس از مرگ، نيست و نابود مى شود و همه چيز براى او تمام مى شود.
چگونه ممكن است سرانجام انسان هاى خوب با سرانجام انسان هاى بد، يكسان باشد؟ اگر قيامت نباشد، عدالت تو بى معنا مى شود.
آرى، روز قيامت، وعده گاه انسان ها مى باشد، در آن روز، خوبان از بدان جدا مى شوند، خوبان به بهشت مى روند و بدان به عذاب جهنّم گرفتار مى شوند.

* * *

تو بر هر كارى توانا هستى، كافى است اراده كنى تا كارى انجام گيرد. روز قيامت كه فرا رسد، تو به اسرافيل فرمان مى دهى تا در صور خود بدمد و آنگاه تو فقط اراده مى كنى و مى گويى: "اى انسان ها ! زنده شويد"، در يك چشم به هم زدن همه زنده مى شوند و سر از خاك برمى دارند.
در آن روز مردم، دسته دسته براى حسابرسى به پيشگاه تو مى آيند و درهاى آسمان گشوده مى شود و فرشتگان فرود مى آيند. روز قيامت، پرده ها از جلوى چشمان انسان ها برداشته مى شود، آنان مى توانند فرشتگان را ببينند، روز قيامت، روز "شهود" است. روزِ ديدن !
روزى كه انسان، غيب را مى بيند و حقايق براى او آشكار مى گردد. كوه ها از هم متلاشى مى شوند و به صورت گَرد و غبار درمى آيند و سپس همچون سرابى از دور نمايان مى شوند.
در آن روز، جهنّم در كمين كافران است، همان كافرانى كه به خود و ديگران ستم كردند و سركشى نمودند. آنان روزگارى بس دراز در جهنّم مى مانند.[4]
آنان در جهنّم نوشيدنى خنك و گوارا نمى نوشند، تنها چيزى كه مى نوشند آبى است كه هم داغ است و هم متعفّن و سياه رنگ !
وقتى آنان در جهنّم مى سوزند، جگر آنان از تشنگى مى سوزد، آبى كه از آن مى جوشد هم داغ است و هم متعفّن و آلوده ! آنان بسيار تشنه اند، چاره اى ندارند، از اين آب مى نوشند و تمام دهان و گلو و درون آنان مى سوزد.
اين مجازاتى است كه مناسب با اعمالى است كه در دنيا، انجام داده اند. اين عذاب براى اين است كه آنان روز حساب و جزا را باور نداشتند و قرآن تو را دروغ مى پنداشتند، آنان غافل بودند كه تو حساب همه چيز را ثبت كرده اى، تو فرمان داده اى تا فرشتگان، اعمال آنان را بنويسند.

* * *

آرى، فرشتگان غُل و زنجير به دست و پاى آنان بسته اند و آنان را در گوشه تنگ و تاريكى از جهنّم جاى داده اند، اينجاست كه صداى آه و ناله آنان بلند مى شود.[5]
فرشتگان به آنان مى گويند: "اى اهل جهنّم ! عذاب و كيفر خود را بچشيد، بدانيد كار ما، امروز افزودن بر عذاب شماست".
آرى، هر چه آنان فرياد بزنند، كسى به فرياد آنان نمى رسد و از عذاب آنان كم نمى شود. آنان در جهنّم همواره زنده خواهند بود، در آنجا از مرگ خبرى نيست و عذاب آنان هم كاسته نمى شود. تو اين گونه كسانى كه نعمت هاى تو را ناسپاسى كردند، كيفر مى دهى.

* * *