بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ الم (1 )أَحَسِبَ النَّاسُ أَنْ يُتْرَكُوا أَنْ يَقُولُوا آَمَنَّا وَهُمْ لَا يُفْتَنُونَ (2 )وَلَقَدْ فَتَنَّا الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَلَيَعْلَمَنَّ اللَّهُ الَّذِينَ صَدَقُوا وَلَيَعْلَمَنَّ الْكَاذِبِينَ (3 ) أَمْ حَسِبَ الَّذِينَ يَعْمَلُونَ السَّيِّئَاتِ أَنْ يَسْبِقُونَا سَاءَ مَا يَحْكُمُونَ (4 )مَنْ كَانَ يَرْجُو لِقَاءَ اللَّهِ فَإِنَّ أَجَلَ اللَّهِ لاََت وَهُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ (5 ) وَمَنْ جَاهَدَ فَإِنَّمَا يُجَاهِدُ لِنَفْسِهِ إِنَّ اللَّهَ لَغَنِيٌّ عَنِ الْعَالَمِينَ (6 ) وَالَّذِينَ آَمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَنُكَفِّرَنَّ عَنْهُمْ سَيِّئَاتِهِمْ وَلَنَجْزِيَنَّهُمْ أَحْسَنَ الَّذِي كَانُوا يَعْمَلُونَ (7 )
در ابتدا، سه حرف "الف"، "لام" و "ميم" را ذكر مى كنى، قرآن معجزه اى است كه از همين حروف "الفبا" شكل گرفته است.
محمّد(صلى الله عليه وآله) در شهر مكّه است، گروهى از مردم به او ايمان آورده اند، كافران، پيروان محمّد(صلى الله عليه وآله) را اذيّت و آزار مى كنند و از آن ها مى خواهند تا از يكتاپرستى دست بردارند و به بُت پرستى بازگردند.
بعضى از آن مسلمانان كه ايمان سستى داشتند، وقتى با اين سختى ها روبرو
شدند، دست از ايمان خود برداشتند و بار ديگر بُت پرست شدند، اكنون تو درباره آنان سخن مى گويى، تو از سنّت "امتحان" سخن مى گويى، وقتى انسان ها مى گويند: "ما ايمان آورديم"، تو آنان را به حال خود رها نمى كنى، بلكه امتحانشان مى كنى.
تو در همه زمان ها بندگان خود را با سختى ها امتحان مى كنى تا آشكار شود چه كسى راستگوست و چه كسى دروغگو. وقتى كه سختى ها پيش مى آيد، معلوم مى شود چه كسى واقعاً ايمان آورده است.
مؤمنان بايد در سختى ها صبر پيشه كنند، تو به كافران فعلاً مهلت داده اى، آنان مؤمنان را شكنجه مى كنند و بر كفر خود اصرار مىورزند، امّا هرگز نمى توانند از كيفر تو خلاصى يابند. كافران تصوّر مى كنند كه مى توانند از حيطه قدرت تو خارج شوند، امّا چنين نيست، تو به زودى آنان را كيفر خواهى كرد و به سزاى كارهايشان خواهى رساند.
روز قيامت، روز عذابِ كافران خواهد بود، امّا آن روز براى كسانى كه راه تو را انتخاب كرده اند، روز زيبايى خواهد بود.
آرى، سرانجام روز قيامت فرا مى رسد و تو مؤمنان را در بهشت جاى مى دهى و آنان از نعمت هاى زيباى تو بهره مند مى شوند.
هر كس كه به پاداش تو در روز قيامت اميد دارد، مى داند كه سرانجام آن روز فرا مى رسد، تو خداى شنونده و دانايى هستى و به رفتار و كردار بندگان خود آگاهى و مؤمنان را پاداش بزرگى مى دهى.
آرى، كسانى كه در راه دين و ايمان تلاش كنند، براى خود تلاش مى كنند، آنان نتيجه ايمان و عمل نيكوى خود را مى بينند، تو از گناه و خطاى آنان درمى گذرى و آنان را مى بخشى و در قيامت بهتر از آنچه انجام داده اند، به آنان پاداش مى دهى.
ايمان يا كفر بندگان براى تو سود و زيانى ندارد، اين بندگان هستند كه با ايمان آوردن به خود سود مى رسانند و يا با كفر به خود ستم مى كنند، تو خداى يكتايى هستى كه از همه جهانيان بى نيازى. تو به چيزى نياز ندارى، اگر بندگانت را به عبادت خود فرا مى خوانى، به عبادت آنان هرگز نياز ندارى، تو مى خواهى تا بندگانت به رشد و كمال و سعادت برسند.

* * *

در آيه 2 اين سوره از "قانون امتحان" برايم سخن گفتى، ممكن است در زندگى، حوادث ناگوارى برايم پيش بيايد، بايد بدانم كه اين حوادث يا "بلا" است يا "سختى".
"بلا" حادثه اى است كه در اثر گناه و معصيت پيش مى آيد و در واقع نتيجه گناهان است. اگر من گناه نكنم، بلاها به سراغ من نمى آيد.
ممكن است من اصلاً گناهى نكرده باشم، امّا براى من حادثه ناگوارى پيش بيايد. من بايد بدانم كه اين يك "سختى" است كه تو برايم فرستادى تا مرا امتحان كنى، اگر من در اين امتحان موفّق شوم، مقام من بالاتر مى رود.
آرى، وجودِ من، فقط در كوره سختى ها است كه مى تواند از ضعف ها و كاستى هاى خود آگاه شود و به اصلاح آن ها بپردازد. سختى، بد نيست، بلكه سبب مى شود تا از دنيا دل بكنم و بيشتر به ياد تو باشم و به درگاه تو رو آورم و تضرّع كنم !
اگر سختى ها نباشد دل من اسير دنيا مى شود، ارزش من كم و كم تر مى شود، سختى ها، دل مرا آسمانى مى كند.
اگر حادثه ناگوارى براى من پيش آمد، با خود مى گويم: آيا من گناهى كرده ام؟ آيا خطايى انجام داده ام؟
اگر پاسخ اين سؤال، مثبت است، بايد بدانم كه تو بلا فرستادى تا مرا از گناه پاك كنى، تو خواستى من نتيجه گناه خود را در اين دنيا ببينم.
ولى اگر من گناهى انجام نداده ام (و حادثه ناگوارى برايم پيش آمد)، بايد بدانم كه تو مى خواهى مرا امتحان كنى، آيا من در برابر سختى ها، دست از ايمان خود برمى دارم؟
اين قانون توست: تو بندگان خود را امتحان مى كنى تا آشكار شود چه كسى راستگوست و چه كسى دروغگو !

* * *