لَيْسَ لَكَ مِنَ الاَْمْرِ شَيْءٌ أَوْ يَتُوبَ عَلَيْهِمْ أَوْ يُعَذِّبَهُمْ فَإِنَّهُمْ ظَالِمُونَ (128 ) وَلِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الاَْرْضِ يَغْفِرُ لِمَنْ يَشَاءُ وَيُعَذِّبُ مَنْ يَشَاءُ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ (129 )
جنگ به پايان رسيده، پيامبر در فكر است، به راستى چرا اكثريّت اين مردم به پيمان خود وفا نكردند، آنان عهد بسته بودند تا از پيامبر همچون جان خويش دفاع كنند، چرا آنان پيامبر خود را در سخت ترين لحظه ها تنها گذاشتند؟
هنوز صداى بعضى از مردم در گوش پيامبر است كه به يكديگر مى گفتند: "پيامبر كشته شد، جان خود را نجات دهيد" و يكديگر را به فرار تشويق مى كردند، وظيفه آنان اين بود كه از دين تو دفاع كنند، افسوس كه در اين امتحان سربلند نشدند ! [75]
كسانى كه ادّعاى ايمان آن ها از همه بيشتر بود، پيش از همه فرار كردند.
پيامبر نگاهى به كوه اُحُد مى كند، مى بيند كه همه به بالاى كوه پناه برده اند و به تماشا نشسته اند كه چه اتّفاقى خواهد افتاد، پيامبر از بىوفايى آنان دلش مى گيرد و براى لحظه اى مى خواهد نفرينشان كند، اكنون با پيامبرت سخن مى گويى:
اى محمّد ! تو وظيفه خود را انجام دادى، يا توبه آنان را مى پذيرم و يا آنان را به عذاب گرفتار مى سازم، بدان كه آنان به خودشان ظلم كردند و سرمايه وجودى خويش را نابود كردند، با اين كار، از رشد و كمال عقب ماندند.[76]
آنچه در زمين و آسمان ها هست، از آنِ من است، من هيچ نيازى به بندگان خود ندارم، هر كس را كه بخواهم و شايسته عفو و بخشش ببينم، مى بخشم و هر كس را كه بخواهم عذاب مى كنم، من خدايى بخشنده و مهربانم.
پيامبر سخن تو را مى شنود، دل او آرام مى گيرد، تو مهربان و بخشنده هستى و از گناه بندگان خود مى گذرى، درست است كه گروه زيادى از مسلمانان فرار كردند و گناهى بزرگ مرتكب شدند، امّا عفو و بخشش تو بيش از اين ها مى باشد ! هركدام از آنان كه واقعاً پشيمان شوند و از اين عمل خود توبه كنند، آنان را مى بخشى، البتّه در ميانشان كسانى بودند كه دلشان مى خواست لشكر اسلام شكست بخورد، آنان منافقانى بودند كه در لباس مسلمانى ظاهر شده بودند، تو آنان را نمى بخشى و به عذاب گرفتارشان خواهى كرد.

* * *

آن روز از پيامبر خواستى تا كسانى را كه از ميدان جنگ فرار كرده بودند، نفرين نكند، اين اوج مهربانى تو بود. آن روز فرشتگان را به يارى پيامبر فرستادى، ابوسفيان كه مطمئن بود در اين جنگ پيروز مى شود، ديد كه همه سپاه فرار مى كنند، فهميد كه مانند جنگ "بَدر"، نيروى غيبى به يارى مسلمانان آمده است، براى همين دست از جنگ كشيد و دستور بازگشت به مكّه را صادر كرد.
مسلمانانِ فرارى كم كم از كوه پايين آمدند و نزد پيامبر رفتند. بسيار شرمنده بودند كه چرا درست در لحظه اى كه پيامبر به ياريشان نياز داشت او را تنها گذاشتند.
اين درس بزرگى براى همه مسلمانان است. شعار دادن كارى ندارد، اين كه بتوانيم در راه دين از جان خود بگذريم، مهم است، ممكن است من هم دم از يارى امام زمان بزنم و بارها پيمان ببندم كه او را يارى كنم، امّا وقتى هنگام امتحان شود، معلوم نيست چه كنم؟ تا زمانى كه خطرى پيش نيامده است، هنرى نيست كه من دم از يارى امام زمانم بزنم، امّا وقتى احساس كنم بايد به استقبال خطرها بروم، آن وقت اگر ماندم و استقامت كردم، هنر كرده ام ! [77]

* * *

مردم خيال مى كنند همين قدر كه بگويند ما ايمان آورديم، به حال خود رها مى شوند.
هرگز !
آنان امتحان مى شوند تا حقيقت وجودى خود را نشان بدهند، در اين امتحان، معلوم مى شود كه چه كسى راست مى گويد و چه كسى دروغ !
اين قانون توست، تو به انسان اختيار داده اى تا راه خود را انتخاب كند، وقتى كه يك نفر، اسلام را پذيرفت و به تو و قرآن تو ايمان آورد، به مرحله امتحان مى رسد، امتحانى سخت كه حقيقت او را آشكار سازد.
خيلى وقت ها من خودم هم خودم را نمى شناسم، ادّعاى ايمان من همه دنيا را پر مى كند، امّا اين ها همه ادّعا است، هنگام امتحان، حقيقت معلوم مى شود.
اگر من در امتحان سرافكنده شدم، نبايد نااميد شوم، تو خداى مهربانى هستى، باز هم به من فرصت مى دهى، مى خواستى تا من نقطه ضعف خود را بشناسم و آن را اصلاح كنم، امتحان براى اين نبود كه من بايستم، امتحان براى اين بود كه بعد از شناسايى نقطه ضعف خود، آن را برطرف كنم و بعد ادامه مسير دهم. مهم اين است كه من توبه كنم، به سوى تو بازگردم، از خطايم پشيمان شوم، از تو بخواهم مرا يارى كنى تا بتوانم به سوى كمال بروم.

* * *