بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ سَبَّحَ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالاَْرْضِ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ (1 ) لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالاَْرْضِ يُحْيِي وَيُمِيتُ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْء قَدِيرٌ (2 ) هُوَ الاَْوَّلُ وَالاَْخِرُ وَالظَّاهِرُ وَالْبَاطِنُ وَهُوَ بِكُلِّ شَيْء عَلِيمٌ (3 )
آنچه در آسمان ها و زمين است تو را تسبيح مى كند، هر موجودى به اندازه درجه وجودى خود، داراى شعور است و در دنياى خود و به زبان خود، تو را به پاكى مى ستايد، ولى من از درك حقيقت آن ناتوانم. تو انسان را با درك و آگاهى بالايى آفريدى، امّا به موجودات ديگر به اندازه خودشان، بهره اى از درك و شعور دادى. همه موجودات مى فهمند كه به تو نياز دارند، وقتى موجودى نقص هاى خود را مى فهمد، تو را از آن نقص ها پاك مى داند. در واقع، او درك مى كند كمبود دارد و براى ادامه حياتش به تو نياز دارد و تو بى نياز هستى. اين معناى تسبيح اوست.
تو خداى توانا هستى و همه كارهاى تو از روى حكمت است. فرمانروايى آسمان ها و زمين از آنِ توست، تو زنده مى كنى و مى ميرانى و بر هر كارى توانا مى باشى.
تويى اوّل، تويى آخر !
تويى ظاهر، تويى باطن !

* * *

در اينجا چهار ويژگى مهم خدا بيان شده است:
1 - "خدا اوّل است".
زمانى كه هيچ موجود ديگرى نبود، فقط او بود، سپس او اراده كرد و آسمان ها و زمين را آفريد، او كسى است كه قبل از همه موجودات بوده است، او نعمت وجود را به همه موجودات داده است.
2 - "خدا آخر است".
زمانى فرا مى رسد كه همه موجودات نابود مى شوند، قبل از اين كه قيامت برپا شود، خدا به اسرافيل فرمان مى دهد در صور خود بدمد، همه موجودات نابود مى شوند، همه فرشتگان، انسان ها، جنّ ها و... همه از بين مى روند و هيچ كس باقى نمى ماند. در آن زمان فقط اين خداست كه باقى است. او هميشه بوده است و هرگز از بين نمى رود.
3 - "خدا ظاهر است".
وقتى به جهان نگاه مى كنم، آثار و نشانه هاى قدرت او را همه جا مى بينم، در زمين و آسمان، باران و باد، بهار و پاييز و...
هر كس كه با دقّت به جهان نگاه كند، شگفتى هاى زيادى را مى بيند و همه اين شگفتى ها دلالت بر اين مى كند كه اين جهان، آفريننده اى دانا و توانا دارد، اين جهان نمى تواند به خودى خود آفريده شده باشد، اين مطلب آن قدر واضح و آشكار است كه هيچ چيز آشكارتر از آن نيست. خدا با آفريده هاى خود، راه توحيد و يكتاپرستى را براى مردم آشكار نموده است. اين كه خدا وجود دارد، بسيار واضح و روشن است.
4 - "خدا باطن و پنهان است".
اصلِ وجود خدا، روشن و آشكار است، اگر انسان در اين جهان و شگفتى هاى آن فكر كند، مى فهمد كه خدا وجود دارد، امّا آيا خدا را مى توان با چشم ديد؟
نه. او از ديده ها پنهان است، هيچ كس توانايى ديدن او را ندارد. او آفريننده است، هيچ آفريده اى نمى تواند حقيقت او را درك كند، او هيچ كدام از صفات مخلوقات خود را ندارد، عقل بشر هرگز نمى تواند حقيقت را درك كند. او باطن است و از ديده ها پنهان است.

* * *

نام "الله" 2816 بار در قرآن تكرار شده است. اين نام مخصوص خداست،
"الله" از ريشه "اَلَهَ" است، وقتى كسى در بيابانى، راه را گم كند، متحيّر و سرگردان شود و نداند چه كند، در زبان عربى مى گويند: "اَلَهَ الرَّجُلُ"، يعنى آن مرد متحيّر شد.
وقتى من مى خواهم درباره حقيقت خدا فكر كنم، چيزى جز تحيّر، نصيبم نمى شود، هيچ كس نمى تواند حقيقت خدا را درك كند.[96]
امام باقر(عليه السلام) از شيعيان خواست تا از فكر كردن درباره حقيقت خدا پرهيز كنند، زيرا هيچ گاه عقل بشر به آنجا راه ندارد. من مى توانم درباره آفريده هاى خدا هر چقدر مى خواهم سخن بگويم، در جهان، شگفتى هاى زيادى وجود دارد، ماه و خورشيد و ستارگان و كهكشان ها و...[97]
من براى شناخت خدا، بايد به قرآن مراجعه كنم، ببينيم كه خدا، خودش را چگونه معرّفى كرده است.
به راستى چرا نمى توان خدا را با چشم ديد؟
اگر خدا را مى شد با چشم ديد، ديگر او خدا نبود، بلكه يك آفريده بود، هر چه با چشم ديده شود، مخلوق است. هر چيزى كه با چشم ديده شود، روزى از بين مى رود و خدا هرگز از بين نمى رود.
خدا صفات و ويژگى هاى مخلوقات را ندارد، اگر او يكى از اين صفات را مى داشت، قطعاً مى شد او را درك كرد و با چشم ديد، امّا ديگر او نمى توانست هميشگى باشد، گذر زمان او را هم دگرگون مى كرد.

* * *