هُوَ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ عَالِمُ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ هُوَ الرَّحْمَنُ الرَّحِيمُ (22 ) هُوَ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْمَلِكُ الْقُدُّوسُ السَّلَامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَيْمِنُ الْعَزِيزُ الْجَبَّارُ الْمُتَكَبِّرُ سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا يُشْرِكُونَ (23 ) هُوَ اللَّهُ الْخَالِقُ الْبَارِئُ الْمُصَوِّرُ لَهُ الاَْسْمَاءُ الْحُسْنَى يُسَبِّحُ لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالاَْرْضِ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ (24 )
قرآن، كتاب يكتاپرستى است، قرآن كتاب توحيد است.
تو از مؤمنان خواسته اى تا از پيش خود، تو را وصف نكنند، زيرا ذهن بشر نمى تواند حقيقت تو را درك كند، تنها راه شناخت تو، سخن توست، تو در اينجا از صفات خودت براى بندگانت سخن مى گويى.
وقتى در اين آيات پايانى دقّت مى كنم مى بينم كه واژه "عزيز" دو بار و واژه "الله" سه بار ذكر شده است، بعد از حذف نام هاى تكرارى به 16 نام خدا مى رسم كه به اين شرح است:
الله، عالم الغيب و الشهادة، رحمان، رحيم.
مَلك، قدّوس، سلام، مؤمن، مُهيمِن، عزيز.
جبّار، متكبّر، خالق، بارئ، مصوّر، حكيم.
در هيچ جاى قرآن، اين تعداد نام از نام هاى خودت را پشت سر هم ذكر نكرده اى. اين سه آيه، درس مهم توحيد و يكتاپرستى است.

* * *

اكنون اين 16 نام را به ترتيبى كه در اين سه آيه ذكر شده اند، بيان مى كنم. مطالبى كه داخل پرانتز است، مطالبى است كه ميان اين نام ها، ذكر شده است:
1 - الله: تو يگانه اى و از ديده ها پنهان مى باشى (و هيچ خدايى جز تو نيست).
2 - عالِم الغيب و الشهادة: هر امر پنهان و آشكار را مى دانى.
3 - رحمان: بخشنده اى و مهربانى تو در اين دنيا شامل انسان ها مى شود.
4 - رحيم: تو مهربان مى باشى و در روز قيامت، فقط مؤمنان از اين مهربانى تو بهره مند مى شوند. (تو خداى يگانه اى هستى كه خدايى جز تو نيست).
5 - مَلك: فرمانرواى جهان مى باشى.
6 - قُدّوس: از هر عيبى و نقصى، پاك مى باشى.
7 - سلام: به هيچ كس ظلم نمى كنى.
8 - مؤمن: به دوستانت امنيّت عطا مى كنى و آنان را از عذاب جهنّم نجات مى دهى.
9 - مُهَيمن: نگاه دارنده همه چيز مى باشى، جهان به تو پايدار است.
10 - عزيز: توانا هستى و هرگز شكست نمى خورى.
11 - جبّار: با اراده خود به اصلاح هر امرى مى پردازى و شكست ها را جبران مى كنى، اگر مؤمنى گناه كند و توبه كند تو گناهان او را به خوبى ها تبديل مى كنى.
12 - متكبّر: شايسته بزرگى و عظمت مى باشى و هيچ چيز برتر و بالاتر از تو نيست. (تو هيچ شريكى ندارى، بالاتر و والاتر از اين مى باشى كه شريك داشته باشى، تو از هر عيب و نقصى به دور هستى).
13 - خالق: تو آن خداى يگانه اى كه جهان را خلق كردى.
14 - بارئ: جهان را بدون آن كه نمونه قبلى داشته باشد، پديد آوردى.
15 - مصوّر: به هر موجودى، شكل خاص خودش را دادى. (براى تو نام هاى نيكوست. آنچه در آسمان ها و زمين است تو را تسبيح مى كنند و تو را از همه نقص ها و عيب ها، پاك مى دانند و توانا هستى).
16 - حكيم: همه كارهاى تو از روى حكمت است. تو كار بيهوده انجام نمى دهى و جهان را بيهوده نيافريدى.

* * *

اكنون كه اين 16 نام زيباى خدا را دانستم، مناسب است اين ماجرا را نقل كنم:
يكى از ياران پيامبر نزد ايشان آمد و از او پرسيد: "اسم اعظم خدا چيست؟". پيامبر رو به او كرد و فرمود: "سه آيه آخر سوره حشر را زياد بخوان".
(اسم اعظم، يعنى: اسم بزرگِ خدا. اسمى كه هر كس آن را بداند، ان شاءالله دعايش مستجاب است).
كسى كه اين سؤال را از پيامبر پرسيد، يك بار ديگر سؤال خود را تكرار كرد، پيامبر بار ديگر به او همان جواب را داد.[129]

* * *

در آيه آخر اين سوره چنين مى خوانم: "براى خدا نام هاى نيكويى است".
در قرآن 99 نام خدا ذكر شده است. در اينجا بعضى از آن نام ها (كه در اين سه آيه نيامده است) ذكر مى كنم:
عادل، قدردان، بينا، شنوا، توبه پذير، قدرتمند.
بزرگ، بى نياز، يارى كننده، روزى دهنده، نزديك به بندگان.
بى نياز كننده، راهنما، يارى كننده، زنده، عطاكننده، قدرتمند...
همه اين نام ها، زيبا و نيكو هستند، خدا دوست دارد كه بندگانش او را با اين نام ها بخوانند.[130]