وَمَا أَفَاءَ اللَّهُ عَلَى رَسُولِهِ مِنْهُمْ فَمَا أَوْجَفْتُمْ عَلَيْهِ مِنْ خَيْل وَلَا رِكَاب وَلَكِنَّ اللَّهَ يُسَلِّطُ رُسُلَهُ عَلَى مَنْ يَشَاءُ وَاللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْء قَدِيرٌ (6 ) مَا أَفَاءَ اللَّهُ عَلَى رَسُولِهِ مِنْ أَهْلِ الْقُرَى فَلِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَابْنِ السَّبِيلِ كَيْ لَا يَكُونَ دُولَةً بَيْنَ الاَْغْنِيَاءِ مِنْكُمْ وَمَا آَتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ (7 )
پس از كوچ كردن يهوديان، مقدار زيادى از اموال و نخلستان هاى آنان باقى ماند، براى همه سؤال بود كه آيا اين ها غنيمت است و بايد بين همه كسانى كه براى مقابله با يهوديان آمده اند، تقسيم شود؟
وقتى مسلمانان به جنگى مى رفتند، غنيمت هايى كه به دست مى آمد بين جنگجويان تقسيم مى شد، اين قانون تو بود، امّا در اينجا جنگى روى نداد، شمشيرى زده نشد و خونى روى زمين ريخته نشد، براى همين تو قانون ديگرى را بيان مى كنى.
قانون تو اين است: اموال و نخلستان هايى كه از يهوديان باقى مانده است در اختيار پيامبر است، زيرا آنان براى به دست آوردن آن، نه اسب و نه شترى تاختند. فاصله مدينه تا قلعه هاى يهوديان بيش از چهاركيلومتر نبود و مسلمانان با پاى پياده از مدينه به سوى قلعه هاى آنان آمدند. تو پيامبرانت را بر دشمنان پيروز مى كنى و بر هر كارى توانا هستى.

* * *

تو اسلام را كامل ترين اديان قرار دادى و همه نيازهاى مادّى و معنوى را در آن پيش بينى نمودى، تو مى خواهى اين دين، هم سعادت فرد و هم سعادت جامعه را در پى داشته باشد.
پيامبر براى اداره جامعه، نياز به يك پشتوانه مالى داشت تا بتواند با آن به نيازمندان كمك كند، تو غنيمت هايى كه بدون جنگ و درگيرى به دست مى آيد در اختيار پيامبر قرار دادى تا او بتواند به اداره جامعه بپردازد، البتّه اين حكم، مخصوص زمان پيامبر نيست، در هر زمان كه مسلمانان بدون جنگ، توانستند جايى را فتح كنند، غنيمت هاى به دست آمده در اختيار امام و رهبر جامعه اسلامى قرار مى گيرد.

* * *

به راستى پيامبر يا رهبر جامعه، اموالى كه بدون جنگ به دست آمده است را چگونه بايد مصرف كند؟
اين اموال به شش سهم تقسيم مى شود:
1ـ سهم خدا
2ـ سهم پيامبر
3ـ سهمِ امام معصوم كه بعد از پيامبر، رهبرى جامعه را به عهده دارد، در اينجا، امامان معصوم، به عنوان خويشاوندان پيامبر ذكر شده اند.
4 - سهم يتيم
5 - سهم فقير
6ـ سهم در راه مانده.
اكنون سؤالى به ذهن مى رسد: سهم خدا را چگونه بايد مصرف كرد؟ سهم پيامبر و سهم امام چگونه مصرف مى شود؟
در واقع اين اموال به دو بخش تقسيم مى شود:
* بخش اوّل: آنچه رهبر جامعه براى صلاح جامعه مصرف مى كند (سهم خدا، سهم پيامبر، سهم امام).
* بخش دوم: آنچه به مسلمانان مى رسد (سهم يتيم، سهم فقير، سهم در راه مانده).
خلاصه سخن آن كه نصف اين اموال به رهبر جامعه مى رسد و نصف ديگر آن به مسلمانان مى رسد.

* * *

سخن درباره اموالى بود كه بدون جنگ به دست مى آيد و آن را در اختيار پيامبر و رهبر جامعه اسلامى قرار دادى، به راستى چرا تو چنين دستورى را دادى؟ چرا اين اموال را بين همه مسلمانان تقسيم نكردى؟
تو مى خواستى تا اين ثروت دست به دست ميان ثروتمندان نگردد، تو مى خواستى تا نيازمندان از آن محروم نشوند، تو از مسلمانان مى خواهى تا به هر حكمى كه پيامبر از طرف تو مى آورد، عمل كنند و از آنچه پيامبر از آن نهى مى كند، دورى كنند. تو از آنان مى خواهى تا تقوا پيشه كنند و از نافرمانى تو و پيامبر پرهيز كنند، هر كس كه نافرمانى كند، او را به سختى مجازات مى كنى.

* * *