يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا لَا تَتَوَلَّوْا قَوْمًا غَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ قَدْ يَئِسُوا مِنَ الاَْخِرَةِ كَمَا يَئِسَ الْكُفَّارُ مِنْ أَصْحَابِ الْقُبُورِ (13 )
سال هشتم هجرى است، شهر مكّه فتح شده است، وقتى توده مردم مكّه مسلمان شدند، بزرگان مكّه فهميدند كه ديگر نمى توانند برنامه هاى خود را پيش ببرند، افرادى مانند ابوسفيان كه سال ها با اسلام دشمنى كردند، خود را تنها يافتند، وقتى توده مردم از آنان حمايت نكنند، آنان قادر به انجام كارى نيستند، براى همين ابوسفيان و ديگر بزرگان مكّه، به ناچار مسلمان شدند.
تو از مسلمانان خواسته بودى تا با بُت پرستان دوست نشوند تا مبادا جبهه بُت پرستان تقويت شود، اكنون ديگر خطر بُت پرستان از بين رفته است. يهوديان هم كه تسليم حكومت اسلام شده اند، يهوديانى كه در مدينه بودند، از مدينه رفته اند، گروهى از آنان در منطقه "خيبر" و "فدك" زندگى مى كنند، آنان نيز تسليم اسلام شده اند و زير نظر حكومت پيامبر مى باشند.
اكنون خطر ديگرى در كمين است.
آن خطر چيست؟
خطر نفاق !
گروهى كه به ظاهر ادّعاى اسلام كرده اند و سال هاى سال همراه با مسلمانان نماز خوانده اند و روزه گرفته اند، امّا دل هاى آنان از نور ايمان، خالى است. منافقان، بزرگ ترين خطر براى آينده اسلام هستند. پس خطاب به مؤمنان چنين مى گويى: "اى كسانى كه ايمان آورده ايد ! با قومى كه من بر آنان خشم گرفته ام، دوستى نكنيد".
منافقان همان كسانى هستند كه تو بر آنان غضب كرده اى، آنان به آخرت هيچ اميدى ندارند. منافقان مانند كافرانى هستند كه با كفر از اين دنيا رفتند، هر كس كه با كفر از دنيا برود از نجات خود قطع اميد مى كند و مى فهمد كه ديگر هيچ راهى براى نجات ندارد.
منافقان اين گونه از آخرت، قطع اميد كرده اند، آنان بارها نافرمانى كرده اند و مخفيانه نقشه براى نابودى اسلام كشيده اند، امّا تو اسلام را يارى كردى و توطئه هاى آنان، نقش بر آب شد. آنان مى دانند كه در روز قيامت، عذاب سختى در انتظارشان است و نتيجه نفاق خود را خواهند ديد، آنان از آخرت و نعمت هاى آن، نااميد شده اند و همه تلاششان اين است كه در اين دنيا به بهره اى برسند و براى همين به توطئه هاى خود ادامه مى دهند، تو از مؤمنان مى خواهى تا هرگز با آنان دوستى نكنند و راه خود را از آنان جدا كنند.[137]