وَإِذَا قِيلَ لَهُمُ اتَّبِعُوا مَا أَنْزَلَ اللَّهُ قَالُوا بَلْ نَتَّبِعُ مَا أَلْفَيْنَا عَلَيْهِ آَبَاءَنَا أَوَلَوْ كَانَ آَبَاؤُهُمْ لَا يَعْقِلُونَ شَيْئًا وَلَا يَهْتَدُونَ (170 )
رهبران گمراه دوست دارند كه پيروانشان چشم و گوش بسته از آنان پيروى كنند، آنان پيروان خود را خام مى كنند و فرصت تفكّر و انديشه را از آنان مى گيرند. آن رهبران به پيروان خود ياد داده اند كه اگر كسى پرسيد اين چه عقيده اى است كه شما داريد، آنان در جواب بگويند: پدران و گذشتگان ما اين عقيده را داشته اند و ما از سنّت و دين آنان پيروى مى كنيم !
زمانى كه مردم بُت ها را مى پرستيدند، تو محمّد(صلى الله عليه وآله)را براى هدايت آنان فرستادى، وقتى محمّد(صلى الله عليه وآله)از آنان پرسيد: چرا به جاى خداى يگانه اين بُت ها را پرستش مى كنيد؟ رهبران مكّه كه از بُت پرستى مردم منافع زيادى نصيبشان مى شد به مردم ياد داده بودند كه در جواب محمّد(صلى الله عليه وآله)بگويند: "پدران ما همه بت پرست بودند، ما از دين آنان پيروى مى كنيم".
به راستى اگر پدران آنان اهل فكر و اهل هدايت نبودند، باز هم بايد از آنان پيروى كنند !
در اينجا براى پذيرش فرهنگ گذشتگان، يك معيار بيان مى كنى و آن، بررسى عاقلانه است. اگر پدرانمان بر چيزى اعتقاد داشتند كه آن را بر اساس عقل يافتيم، ما نيز آن را مى پذيريم، اگر ديديم عقل آن را تأييد نمى كند، بايد از آن دست برداريم.
اين درس بزرگى است كه تو به انسان ها مى دهى تا به هوش باشند و از تقليد كوركورانه گذشتگان دست بردارند و به سوى عقل گرايى گام بردارند.

* * *