فَإِذَا قَضَيْتُمْ مَنَاسِكَكُمْ فَاذْكُرُوا اللَّهَ كَذِكْرِكُمْ آَبَاءَكُمْ أَوْ أَشَدَّ ذِكْرًا فَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَقُولُ رَبَّنَا آَتِنَا فِي الدُّنْيَا وَمَا لَهُ فِي الاَْخِرَةِ مِنْ خَلَاق (200 ) وَمِنْهُمْ مَنْ يَقُولُ رَبَّنَا آَتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الاَْخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ (201 )أُولَئِكَ لَهُمْ نَصِيبٌ مِمَّا كَسَبُوا وَاللَّهُ سَرِيعُ الْحِسَابِ (202 )
در زمان پيامبر، عدّه اى از مردم وقتى به حجّ مى رفتند، با شور خاصّى درباره پدران و گذشتگان خود سخن مى گفتند، آن ها بيشتر به گفتگو درباره كارهاى پدران خود، سرگرم مى شدند.
به راستى چرا آنان اين كار را مى كردند؟
خوب، معلوم بود، آنان مدّتى در سرزمين منا مى ماندند، در آنجا هيچ كار ديگرى نداشتند، از زندگى و كار خود فاصله گرفته بودند، فرصت زيادى داشتند، براى همين دور هم جمع مى شدند و به بيان قصّه ها و حكايت هاى گذشتگان خود مى پرداختند و به آن ها افتخار مى كردند.
اصل اين سفر كه سنّت ابراهيم(عليه السلام)است براى اين است كه انسان فرصتى براى فكر كردن به قيامت پيدا كند، براى همين به ما تذكّر مى دهى كه بعد از انجام مراسم حج، تو را ياد كنيم و اين ياد تو بايد پرشور و از عمق وجودمان باشد.
كسى كه به حجّ مى رود بايد از تو چه بخواهد؟
مردم در دعا كردن سه گروه هستند:
گروه اوّل: كسانى كه فقط به فكر آخرت هستند و در دنيا گوشه گيرى و عبادت را انتخاب مى كنند.
گروه دوم: افرادى كه فقط دنيا را مى خواهند و آخرت خود را فداى لذّت هاى اين دنيا مى كنند.
گروه سوم: كسانى كه هم به فكر دنيا هستند و هم به فكر آخرت.
اينجا روش گروه اوّل و دوم را سرزنش مى كنى و از مسلمانان مى خواهى جزء دسته سوم باشند و اين گونه دعا كنند: "بارخدايا ! در دنيا و آخرت به ما نيكى نما و در روز قيامت ما را از عذاب رهايى بخش".
مسلمان واقعى كسى است كه دنيا را فراموش نمى كند، خير و بركت و ثروت حلال دنيا را طلب مى كند، امّا اين ها را وسيله اى براى تهيّه توشه سفر آخرت مى نمايد.
بايد دعا كنيم كه تو در دنيا به ما نور ايمان، خوش اخلاقى، بركت، ثروت، همسر با ايمان، فرزندان خوب و... عنايت كنى و در آخرت هم از نعمت هاى بى اندازه خود ما را بهره مند سازى.

* * *