فِي الدُّنْيَا وَالاَْخِرَةِ وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الْيَتَامَى قُلْ إِصْلَاحٌ لَهُمْ خَيْرٌ وَإِنْ تُخَالِطُوهُمْ فَإِخْوَانُكُمْ وَاللَّهُ يَعْلَمُ الْمُفْسِدَ مِنَ الْمُصْلِحِ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لاََعْنَتَكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ (220 )
سخن از ميانه روى شد، زياده روى در هر كارى بد است، تو خوردن مال يتيم را گناه بزرگى اعلام نمودى و از مسلمانان خواستى كه مبادا به مال يتيمان تعرّض كنند.
در زمان پيامبر، برخى از مسلمانان سرپرستى يتيمان را به عهده گرفته بودند، به يتيمانى كه پدر يا مادر خود را از دست داده بودند، ارثى از پدر و مادرشان رسيده بود، مسلمانان خرج غذا و پوشاك يتيمان را از مال خود آن يتيمان مى دادند و وقتى هم آنان بزرگ مى شدند بقيّه ارث آن ها را تحويلشان مى دادند.
البتّه گروهى بودند كه تمام ارث يتيمان را براى خود برمى داشتند، (اگر چه ارث آن يتيم ها صدها برابر خرجشان بود)، به مسلمانان هشدار دادى كه به يتيمان ظلم نكنند و آتش دوزخ را براى خود نخرند.
گروهى از مسلمانان با شنيدن اين پيام خيلى ترسيدند، يتيمان را از خانه خود بيرون كردند، هدف آنان اين بود كه مبادا مال يتيم را بخورند ! گروه ديگرى سفره و غذاى يتيمان را از ديگر فرزندان خود جدا نمودند و براى آنان غذاى جداگانه تهيّه مى كردند تا مبادا مال يتيم با زندگيشان مخلوط شود، اين كار آن ها، باعث ناراحتى و رنجش يتيمان شد.[119]
اكنون اين آيه را بر پيامبر نازل مى كنى و آنان را از اين كار نهى مى كنى و مى خواهى در اين امر نيز ميانه رو باشند، مهم اين است كه نيّت فرد خير باشد و بخواهد به يتيمان كمك كند، سرپرستى آنان كار پسنديده اى است و ثواب زيادى دارد، به آنان مى گويى كه يتيمان برادر يا خواهر كوچك شما هستند، آنان جزئى از خود شما هستند و اشكالى ندارد در متن زندگى شما باشند، تو هرگز نمى خواهى تا مسلمانان در امور يتيمان سخت گيرى زياد كنند. مهم اين است كه نيّت و قصد شما خير باشد و قصد ظلم و ستم به آنان را نداشته باشيد.
آرى، من بايد تلاش كنم با درك صحيح به وظيفه خود عمل كنم و از سخت گيرى بيش از اندازه خوددارى كنم، بايد ميانه روى را در اجراى دستور تو فراموش نكنم.