قَدْ نَعْلَمُ إِنَّهُ لَيَحْزُنُكَ الَّذِي يَقُولُونَ فَإِنَّهُمْ لَا يُكَذِّبُونَكَ وَلَكِنَّ الظَّالِمِينَ بِآَيَاتِ اللَّهِ يَجْحَدُونَ (33 ) وَلَقَدْ كُذِّبَتْ رُسُلٌ مِنْ قَبْلِكَ فَصَبَرُوا عَلَى مَا كُذِّبُوا وَأُوذُوا حَتَّى أَتَاهُمْ نَصْرُنَا وَلَا مُبَدِّلَ لِكَلِمَاتِ اللَّهِ وَلَقَدْ جَاءَكَ مِنْ نَبَإِ الْمُرْسَلِينَ (34 ) وَإِنْ كَانَ كَبُرَ عَلَيْكَ إِعْرَاضُهُمْ فَإِنِ اسْتَطَعْتَ أَنْ تَبْتَغِيَ نَفَقًا فِي الاَْرْضِ أَوْ سُلَّمًا فِي السَّمَاءِ فَتَأْتِيَهُمْ بِآَيَة وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَجَمَعَهُمْ عَلَى الْهُدَى فَلَا تَكُونَنَّ مِنَ الْجَاهِلِينَ (35 )
تو در اين دنيا به همه فرصت دادى تا راه درست را انتخاب كنند، عدّه اى به پيامبر و قرآن تو ايمان آوردند و گروهى هم راه گمراهى را برگزيدند.
تو در اين دنيا، به انسان اختيار دادى تا خودش راهش را انتخاب كند، براى همين اهل ايمان نبايد براى گمراهى كافران غصّه بخورند و اندوهناك شوند.
بُت پرستان مكّه پيامبر تو را دروغگو شمردند و اين گونه سعادت را از خود دور كردند، پيامبر براى آنان اندوهناك شد، اكنون تو با او سخن مى گويى:
اى محمّد ! وقتى شنيدى كه آنان تو را دروغگو و جادوگر و ديوانه خواندند، اندوهناك شدى، من از غم تو باخبر هستم، امّا بدان كه آنان تنها تو را انكار نمى كنند، بلكه در حقيقت، آيات مرا انكار مى كنند. آنان با اين كار، به خود ظلم كرده اند و خود را از سعادت محروم ساخته اند.
اى محمّد ! انسان هاى جاهل ،پيامبرانى را كه قبل از تو بودند، انكار كردند و آنان را دروغگو شمردند، امّا آن پيامبران در مقابل آزار و اذيّت آن مردم، صبر و استقامت كردند تا اين كه يارى من به آنان رسيد و آنان در نهايت، پيروز شدند. اين سنّت و قانون من است، حقّ و حقيقت، سرانجام پيروز است امّا شرط آن صبر و استقامت است. سنّت و قانون من تغيير نمى كند، من در اين قرآن براى تو حكايت پيامبران را بيان كردم و تو مى دانى كه چگونه آنان از يارى من بهره مند شدند. از دشمنى كافران اندوهناك نشو و بدان كه سرانجام پيروزى از آن توست.
اى محمّد ! تو هر كارى بكنى، زمين بروى يا به آسمان بروى و هر معجزه اى كه براى آن ها بياورى، آنان ايمان نمى آورند.
فراموش مكن كه ايمان نياوردن به خاطر عيب و نقص در سخنان و برنامه هاى تو نيست، تو دعوت خود را به خوبى انجام دادى و آنان پيام تو را درك كردند، مشكل اين است كه آنان تصميم گرفته اند تا حقّ را نپذيرند.
من انسان را آفريدم، راه حقّ و باطل را به او نشان دادم و او را در انتخاب راه خود آزاد گذاشتم، اگر من اراده بكنم كه همه مردم ايمان بياورند، همه به راحتى به تو ايمان مى آورند، امّا آن ايمان ديگر از روى اختيار نخواهد بود، بلكه از روى اجبار خواهد بود. من اراده كرده ام كه هر كس به اختيار خود ايمان را برگزيند. اين سنّت و قانون من است.
شكوه انسان در اختيار اوست، وقتى قرار است انسان، موجودى آزاد و مختار باشد، طبيعى است كه گروهى از انسان ها، راه كفر را انتخاب خواهند نمود و به تو ايمان نخواهند آورد.
اى محمّد ! تو مى دانى همه زيبايىِ انسان در اختيار اوست، معناى انسان در اختيار است، اگر اين اختيار را از انسان بگيرم، ايمانِ انسان، ارزش چندانى ندارد، اكنون كه اين قانون و سنّت مرا دانستى، پس از بى خبران مباش و صبر پيشه كن و از ايمان نياوردن كافران حسرت و اندوه به خود راه نده ! [86]

* * *