وَلَا تَطْرُدِ الَّذِينَ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَدَاةِ وَالْعَشِيِّ يُرِيدُونَ وَجْهَهُ مَا عَلَيْكَ مِنْ حِسَابِهِمْ مِنْ شَيْء وَمَا مِنْ حِسَابِكَ عَلَيْهِمْ مِنْ شَيْء فَتَطْرُدَهُمْ فَتَكُونَ مِنَ الظَّالِمِينَ (52 ) وَكَذَلِكَ فَتَنَّا بَعْضَهُمْ بِبَعْض لِيَقُولُوا أَهَؤُلَاءِ مَنَّ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مِنْ بَيْنِنَا أَلَيْسَ اللَّهُ بِأَعْلَمَ بِالشَّاكِرِينَ (53 )
گروهى از ثروتمندان مكّه نزد پيامبر آمدند، آن ها ديدند كه پيامبر با چند نفر از بردگان و فقيران نشسته است. اين عادت پيامبر بود كه هميشه در جمع آنها مى نشست و با آنان سخن مى گفت، بلال كه برده اى سياه چهره بود و پيامبر او را دوست مى داشت نيز در ميان بردگان بود.
در اين هنگام، يكى از ثروتمندان به پيامبر گفت: وقتى ما به ديدن تو مى آييم، اين بردگان و فقيران را از مجلس خود بيرون كن، ما دوست داريم كه شخصيّت و ارزش ما حفظ شود، وقتى مهمانانى به اين شهر مى آيند، ما خجالت مى كشيم كه ما را با اين فقيران و بردگان ببينند. جلسه ما را از آنان جدا كن، اين كار باعث مى شود بزرگى و عظمت تو حفظ شود و در دل هاى مردم بيشتر جا باز كنى.[92]
تو اين دو آيه را بر پيامبر نازل كردى:
اى محمّد ! كسانى كه هر صبح و شام مرا مى خوانند و خشنودى و رضاى مرا مى طلبند، از خود دور مكن ! نه حساب اعمال آن ها با توست و نه حساب تو با آنان !
اگر آنان خطايى انجام دهند، آن خطا، در نامه عمل تو ثبت نمى شود و كسى تو را به گناه آنان بازخواست نمى كند، اگر آنان را از خود برانى، از ستمگران خواهى بود.
من اين بندگان فقير خود را وسيله امتحان ثروتمندان قرار دادم، ثروتمندان وقتى اين فقيران را مى بينند مى گويند: آيا اينان همان كسانى هستند كه خدا از ميان ما برگزيد و بر آنان منّت نهاد و هدايتشان كرد؟ پس به آن ثروتمندان بگو كه خداى من بندگان شكرگزار خود را مى شناسد.
وقتى تو به اين فقيران و بردگان، نعمت ايمان دادى، آنان با همه وجود خود، تو را شكر و سپاس كردند، تو از سپاس و شكرگزارى آنان باخبر هستى و نعمت ايمان را از آنان نخواهى گرفت، امّا آن ثروتمندان، بنده شكرگزار تو نيستند و هرگز تو را به خاطر نور ايمان، شكر نكرده اند و هر لحظه ممكن است نعمت ايمان را از آنان بگيرى. اين قانون توست، اگر نعمتى را به كسى دادى و او شكر آن را به جا نياورد، تو آن نعمت را از او مى گيرى.

* * *

اين سخن تو هشدارى براى ثروتمندان است، ثروتمندانى كه فكر مى كنند كه مقام آن ها به خاطر ثروت از فقرا بالاتر است، اكنون آن ها در برابر يك آزمايش قرار گرفته اند، آيا آن ها مى توانند زنجيرهاى خرافات و غرور طبقاتى را در هم بشكنند و فقيرانى را كه تو دوست دارى، دوست بدارند؟