وَالَّذِينَ كَذَّبُوا بِآَيَاتِنَا سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَيْثُ لَا يَعْلَمُونَ (182 ) وَأُمْلِي لَهُمْ إِنَّ كَيْدِي مَتِينٌ (183 )
كسى كه قرآن تو را دروغ مى شمارد، به "استدراج" مبتلا مى كنى. "استدراج" يعنى كسى را آرام آرام در دام انداختن !
اگر كسى راه گمراهى را پيش بگيرد و تو مال و ثروت او را زياد كنى، در واقع او را به دام انداخته اى، او را به دنيا مشغول مى كنى و او آن چنان غرق دنيا مى شود كه ديگر توبه را فراموش مى كند.
كسى كه آيات تو را تكذيب كند، از راهى كه متوجّه نمى شوند، آرام آرام به دامش مى اندازى و سرانجام زندگى اش را برمى چينى و به عذاب گرفتارش مى كنى. اين همان استدراج است.
اين قانون توست، تو گناهكارانى را كه ديگر اميدى به بازگشت آن ها نيست، مرحله به مرحله، از رحمت خود دور مى كنى و آنان تو را فراموش مى كنند و پس از آن به يك باره در عذاب گرفتار مى آيند.
آرى، اين طرح و نقشه تو براى آنان است، نقشه اى كه قوى و حساب شده است و كافران را به دام مى اندازد و به كيفر اعمالشان مى رساند.[157]

* * *

اسم او "سَعدان" بود و از ياران امام صادق(عليه السلام)بود، وقتى اين آيه را خواند، بسيار نگران شد، او وضع مالى خوبى داشت و نعمت هاى زيادى داشت، خانه بزرگى داشت و چند نفر در خانه او به خدمت گزارى مشغول بودند، او مى ترسيد كه نكند اين ثروت ها، نشانه استدراج باشد، اين فكر خيلى ذهن او را درگير كرده بود.
سرانجام خدمت امام صادق(عليه السلام)رفت و سؤال خود را براى آن حضرت بيان كرد: اى امام مهربان ! من هرچه از خدا خواسته ام به من داده است. دست به هر كارى مى زنم موفّق مى شوم و ثروت زيادى نصيبم مى شود ! امّا مردمان مؤمنى را مى بينم كه ايمانشان از من قوى تر است، امّا آن ها در فقر زندگى مى كنند، من مى ترسم اين همه ثروتى كه خدا به من داده است، به علّت "استدراج" باشد، نكند خدا اين طورى مى خواهد مرا از ياد خود دور كند.
امام صادق(عليه السلام)نگاهى به او كرد و چنين فرمود: "اى سَعدان ! آيا تو شكر اين نعمت ها را به جا مى آورى؟ اگر بنده شكرگزارى باشى و حقّ شكر را ادا كنى ديگر اين نعمت ها، استدراج نيست. تا زمانى كه شكر و ستايش خدا را فراموش نكرده اى، نترس. بدان كه اين نعمت ها همه رحمت خدا است و خداوند تو را دوست داشته و اين همه نعمت به تو ارزانى داشته است. از آن روزى بترس كه خدا به تو نعمتى بدهد و تو شكر آن را به جا نياورى. آن روز است كه استدارج شروع مى شود و تو بايد نگران باشى".[158]
كافرانى كه تو آنان را به استدراج مبتلا مى كنى، شكر نعمت هاى تو را به جا نمى آورند، آنان اصلاً تو را فراموش كرده اند، قرآن و پيامبر تو را انكار مى كنند، براى همين تو از راهى كه آن ها متوجّه نمى شود، آرام آرام آنان را به دام مى اندازى و سرانجام به عذاب خود گرفتار مى سازى.[159]